In het kort over de Ziekte van Cushing
Het is een ingewikkelde ziekte, de Ziekte van Cushing. Het wordt tegenwoordig steeds vaker ook wel hyperadrenocorticisme genoemd. Bij deze ziekte wordt er een te grote hoeveelheid van de glucocorticoid hormonen gemaakt. Onder andere het stress hormoon Cortisol valt hier onder. De bijnieren zijn de locatie waar deze hormonen gemaakt wordt. De oorzaak kan dan ook in de bijnieren zelf zitten. Maar ook in de hersenen die de bijnieren aansturen. In dat laatste geval zit er in de meeste gevallen een heel klein tumortje in de hypofyse. Dit is een klein aanhangsel onder de hersenen die meerdere organen aanstuurt. In een zeldzaam geval kan het ook om een grotere tumor in de hypofyse gaan. Deze kan dan ook nog eens neurologische klachten veroorzaken.
Voorkomen van de Ziekte van Cushing
De Ziekte van Cushing komt bij alle hondenrassen voor. Bij de kleinere hondenrassen zoals de mini- en toypoedel, de malteser, de teckel en verschillende kleine terriers komt vooral de hypofyse afhankelijke variant voor. De bijnierafhankelijke variant komt bij alle rassen voor. Met een iets groter voorkomen bij de grote hondenrassen. Het komt met name voor bij de honden van middelbare leeftijd en oudere honden.
Welke symptomen kun je zien bij een hond met de Ziekte van Cushing?
Het is een ziekte die over het algemeen een traag verloop kent gedurende maanden tot jaren voordat het ontdekt wordt. De eigenaar ziet dan ook meestal niet duidelijk dat de hond ziek is. De meest gehoorde klacht is dat een eigenaar denkt dat de hond “gewoon snel oud word”. De vacht is dun met vaak doorkijk tot op de huid (beetje kaalheid). Ook is er een slechte verharing, veel drinken en plassen, meer eetlust, en een verminderd uithoudingsvermogen. Zeer vaak zien we ook een bolle hangende buik. En daarbij een magere bespiering op de rug en poten. Hieronder leest u uitgebreider waarom bepaalde symptomen ontstaan.
Hoe ontstaan die symptomen?
De hangbuik
De lever werkt harder door de overmaat aan glucocorticoiden. Koolhydraten, eiwitten en vetten worden afgebroken in het lichaam en de lever moet dit allemaal verwerken. Daardoor wordt de lever groter en zwaarder. Die drukt dan de buikwand naar beneden. Maar daarbij is er ook een afbraak van spierweefsel in het hele lichaam. Dus ook in de buikspieren. Deze zijn dan minder krachtig en kunnen de buik inhoud minder goed omhoog houden. En de lever is zwaarder. Dus alles samen levert een bolle hangbuik op.
Afvallen
Het cortisol is een stresshormoon. Deze zorgt ervoor dat er meer energie verbrand wordt door alle cellen in het lichaam. Om dat voor elkaar te krijgen worden eiwitten en vetten die opgeslagen liggen in het lichaam afgebroken. Aangezien spieren veel eiwitten bevatten zal de bespiering afnemen. De hond krijgt een mager uiterlijk. Op zijn bolle buik na.
Slechte beharing en dunne huid
Doordat het lichaam eiwitten en vetten afbreekt heeft de huid niet veel bouwstoffen meer over. De productie van de vacht komt dus op een laag pitje te staan. Het natuurlijke vetlaagje op de haren wordt minder waardoor de vacht er dof uit ziet. De aanmaak van nieuwe haren wordt veel minder en de haaruitval gaat gewoon door. Met een kalende vacht tot gevolg. Wondjes in de huid genezen ook slechter.
meer eetlust
Omdat het hele lichaam door het cortisol hormoon overactief wordt verbranden er ook veel calorieën. De hond krijgt dus meer eetlust omdat er meer calorieën nodig zijn.
Meer drinken en plassen
De nieren laten overmatig veel water door. Dus maakt een hond met de Ziekte van Cushing veel urine. Om niet uit te drogen drinken ze meer. Hij zal dan ook grotere plassen doen en grotere hoeveelheden water opdrinken.
Verminderde afweer
Er zijn ook veranderingen in de bloedcellen, waaronder de afweercellen. Een hond met de Ziekte van Cushing is dan ook gevoeliger voor alledaagse infecties dan vroeger.
Voortplantingsorganen
De voortplantingshormonen worden onderdrukt. Hierdoor zal een niet-gesteriliseerde teef waarschijnlijk niet meer loops worden en nemen de testikels van een niet-gecastreerde reu in formaat af.
Hoe wordt de diagnose van Ziekte van Cushing gesteld?
Een eerste vermoeden
Op basis van het uiterlijk en de leeftijd van de hond heeft een dierenarts vaak al een eerste vermoeden. Aan de hand van een gesprek wordt er dan nog bepaald of er meer aanleiding is om aan te nemen dat er sprake is van de Ziekte van Cushing. Zo ja, dan zal de dierenarts adviseren om dit verder uit te zoeken.
3-daags Urine onderzoek
In de meeste gevallen gebeurt dit met een urine onderzoek. U moet 3 dagen lang de ochtendurine van uw hond opvangen. Op de 2e dag moet u een bepaald medicijn toedienen. Deze 3 urine monsters stuurt de dierenarts naar het laboratorium. Hier wordt gekeken of er sprake is van een grote hoeveelheid cortisol (in de eerste twee urine monsters). Zo ja, of het medicijn dat u op de 2e dag gaf het cortisol op dag 3 heeft doen dalen. Bij een verhoogd cortisol gehalte is er sprake van de Ziekte van Cushing. Zorgde het medicijn ervoor dat het cortisol op de 3e dag daalde dan is de kans zeer groot dat het probleem in de hersenen (hypofyse) zit en niet in de bijnieren. Was er op dag 3 geen daling te zien van het cortisol dan zit het probleem waarschijnlijk in de bijnieren.
Overige onderzoeken
Is er sprake van de ziekte van Cushing? Dan wordt er in de meeste gevallen voor de zekerheid alsnog naar de bijnieren gekeken met behulp van een echo. Ook als het er toch om lijkt te gaan dat het probleem zich in de hersenen bevindt. Als het probleem zich toch in de bijnieren bevindt dan is het namelijk vaak kanker en dat moet natuurlijk zo vroeg mogelijk vast gesteld worden om nog een lange overlevingstijd te hebben. Dus dat moet uitgesloten worden.
Komt er uit de echo geen tumor naar voren dan kan er ook nog besloten worden om een hersenscan te maken met een CT-scan of een MRI-scan. Daarmee wordt bekeken of er inderdaad een tumor(tje) zit in de hypofyse. Dit kan echter niet in elke dierenartsenpraktijk. In sommige gevallen wordt er ook een bepaalde bloedtest gedaan bij een hond. Er wordt dan op verschillende tijden wat bloed bij de hond afgenomen en medicatie toegediend. Deze test is wat lastiger uit te voeren en daarom kiezen we in Nederland meestal voor de 3-daagse urine test. Maar de bloedtest wordt wel als iets betrouwbaarder gezien bij het vast stellen van de Ziekte van Cushing.
Algemeen bloedonderzoek en urineonderzoek
Naast de onderzoeken voor de Ziekte van Cushing doen dierenartsen vaak ook nog “gewone” bloedonderzoeken en een urine onderzoek. Dit om te voorkomen dat er andere ziektes over het hoofd gezien worden. Bijvoorbeeld nierfalen of suikerziekte.
De behandeling van de ziekte van Cushing
Hypofyse afhankelijke ziekte van cushing
Eigenlijk is er nog niet een heel duidelijk “beste” behandeling. Er zijn meerder opties mogelijk. Het hangt een beetje af van wat een eigenaar voor zijn hond wenst.
U kunt besluiten om de hypofyse operatief te laten verwijderen. De hond heeft dan nog wel andere medicatie nodig om te kunnen overleven. Maar de Ziekte van Cushing is dan onder controle.
Daarnaast kunt u er voor kiezen om levenslang Trilostane te geven. Er moet dan wel om het half jaar gekeken worden of de dosering nog voldoende is. Een tumor groeit immers en kan meer hormoon maken waardoor de eerdere Trilostane dosering niet meer genoeg is.
En verder kan er ook Mitotane aan de hond gegeven worden. Dit middel maakt de bijnieren (deels) kapot waardoor ze geen cortisol meer maken. Cortisol is echter ook noodzakelijk om te overleven en het kan dus voorkomen dat de bijnieren teveel kapot gegaan zijn. Als gevolg moet de hond levenslang aanvullende medicatie krijgen.
Aangezien je in alle drie de gevallen toch een grote kans op medicatie geven hebt heeft het mijn persoonlijke voorkeur om te kiezen voor de Trilostane optie. Maar zoals al eerder gezegd, er is niet duidelijk een “beste” behandeling.
Bijnierafhankelijke ziekte van cushing
Bijnierafhankelijke Ziekte van Cushing is in de meeste gevallen veroorzaakt door een kankergezwel in één van de bijnieren. Indien mogelijk wordt deze bijnier operatief verwijderd. Ook is het mogelijk om deze bijnierkanker kapot te maken met Mitotane. Een behandeling met Trilostane zal de klachten van de Ziekte van Cushing ook oplossen. Maar de kanker zelf zal dan wel blijven doorgroeien en kan uiteindelijk voor uitzaaiingen en daarmee de dood zorgen.
Levensverwachting voor honden met de Ziekte van Cushing
Honden met een bijnierafhankelijke Ziekte van Cushing hebben een iets beperktere levensverwachting dan honden met een hypofyseafhankelijke Ziekte van Cushing. Kanker is immers altijd gevaarlijker dan een goedaardige tumor. Toch herstellen in de praktijk de meeste honden wel zodanig goed dat ze nog enkele jaren een mooi leven tegemoet kunnen gaan. Mits ze de medicijnen krijgen die ze nodig hebben. Helaas hangt dus aan deze ziekte wel een aanzienlijk prijzig kostenplaatje.
Behoefte aan overleg?
Zoals al eerder gezegd is deze ziekte best wel ingewikkeld. Heeft u nog extra vragen over uw hond? Dan kunt u de whatsapp knop hieronder gebruiken. U kunt dan medisch advies vragen aan dierenarts Nanda. Hoe het werkt en wat de kosten hiervoor zijn kunt u lezen op de Home-pagina.
Beste Dokter
Mijn maltezertje van 13 jaar heeft de ziekte van cushing.
Zij neemt Vetoryl 10 mg.
Zij heeft enkele kleine aanvalletjes die alleen s,avonds en s,nachts plaatsvinden.
Nu bijna enkele dag.
Volgens mij heeft zij geen pijn
Overdag slaapt zij
Kleine afstandjes wandelen.
We kregen pas vorige week na onderzoek de diagnose.
Wat is de levensverwachting van mijn hondje want wij willen ze graag zo lang mogelijk houden.
Moet ik mij aan erge dingen verwachten?
Alvast bedankt voor uw antwoord.
Met vriendelijke groeten
Patricia
Beste Patricia,
Wat vervelend dat je hond de ziekte van Cushing heeft. Wij kunnen je echter geen antwoord geven op je vraag aangezien. Je kunt je vraag stellen aan dierenarts Nanda via de diverse whatsapp knoppen op de website. De kosten voor advies van haar zijn €25,-. We hopen dat je nog heel lang van je maltezer zult mogen genieten.
Met vriendelijke groeten, Team Dierenkliniek Online.