Hoornvliesbeschadiging bij de kat – Hoe te behandelen?

Hoe herken je een hoornvliesbeschadiging bij een kat?

Het hoornvlies is de buitenste laag van het oog. Het is het doorzichtige laagje dat over je pupil en iris heen zit. Wanneer er een hoornvliesbeschadiging bij een kat ontstaan is, dan is dat laagje beschadigd geraakt. Door de beschadiging van de cellen van het hoornvlies komen er stofjes vrij in de ruimte tussen de cellen van het hoornvlies. Die stofjes trekken vocht aan en zorgen ervoor dat er bloedvaten gaan ingroeien in het hoornvlies om het te laten herstellen. De ophoping van vocht en bloed in het hoornvlies herken je als een witte vlek met soms een beetje een rode gloed. We noemen dit ook wel een cornea ulcus bij de kat. 

Een kat met een witte vlek op het oog. Dit is ontstaan als gevolg van een hoornvliesbeschadiging.

Verschil tussen staar en een hoornvliesbeschadiging bij een kat

Wanneer je een witte vlek op het oog ziet van je kat dan is het belangrijk om het oog goed te onderzoeken. Kijk goed of de waas enkel in de pupil zit of dat het op de buitenste laag van het oog zit. De pupil is het zwarte rondje in het midden van het oog. Zit het op het buitenste laagje van de oogbol dan is er sprake van een hoornvliesbeschadiging bij een kat.
Staar

Wanneer er sprake is van staar (de witte/grijze waas zit dan alleen in de pupil) dan is dit niet pijnlijk. Daarom knijpt hij zijn oog dus doorgaans niet dicht in het geval van staar. Meestal is dit ook aan twee ogen aan de gang en een hoornvliesbeschadiging is meestal slechts aan één oog. Daarnaast komt staar bij katten niet zo heel vaak voor, in tegenstelling tot een hoornvliesbeschadiging. 

Hond met staar.
Staar bij de hond. Hier is het wit in de pupil. Normaal hoort dat zwart te zijn. Dit is cataract, oftewel staar. Er is hier dus geen sprake van een hoornvliesbeschadiging. Bij de kat ziet dat er vergelijkbaar uit.
Hoornvliesbeschadiging bij een kat

Het hoornvlies is de buitenste laag van de oogbol. Het is het doorzichtige laagje dat voor de iris en pupil zit. Als er een vlekje zichtbaar is op deze laag dan is er schade aan het hoornvlies. Dit kan zo klein zijn als een speldenknopje, maar soms ook vrijwel het hele oog bedekken. Dit hangt af van hoe groot de beschadiging van het oog is. Het de beschadiging zelf is meestal nauwelijks te zien, maar door zwelling van het hoornvlies als gevolg van de schade krijgt het hoornvlies een witte, bijna blauwe kleur. Indien het wat langer bestaat kunnen er bloedvaatjes gaan ingroeien en dan kan er een beetje een roze/rode kleur zichtbaar worden. Een hoornvliesbeschadiging bij een kat is doorgaans ook pijnlijk. Je kat knijpt in dat geval één oog dicht. 

Een kat met een hoornvliesbeschadiging als gevolg van een vechtpartij.
Deze kat mist al zijn ene oog, maar zijn andere oog heeft nu een beschadiging aan zijn hoornvlies. Daarnaast toont deze kat zich niet comfortabel. Een hoornvliesbeschadiging is doorgaans pijnlijk voor een kat, in tegenstelling tot staar.

Naar de dierenarts met een hoornvliesbeschadiging bij een kat

“Is een hoornvliesbeschadiging bij een kat erg?” zul je je wellicht afvragen. Dit kan inderdaad in sommige gevallen zeer ernstig zijn. Het oog kan verloren raken en operatief verwijderd moeten worden als het genegeerd wordt. Indien je denkt dat er schade is aan het hoornvlies dan kun je het beste naar een dierenarts gaan. Deze zal dan een oranje kleurtje in het oog van je kat doen. Deze oranje kleurstof wordt knalgroen als het in het oog van je kat komt. De kleurstof hecht zich alleen aan de middelste laag van het hoornvlies. Bij schade aan het hoornvlies ontstaat er een groene vlek op het oog dat niet weggewreven kan worden. 

Een hoornvliesbeschadiging uitgetekend om te begrijpen

Schematische tekening van een hoornvlies doorsnede
Doorsnede van het hoornvlies, de buitenste laag van het oog. De uitleg lees je hieronder.
De buitenste en binnenste laag van het hoornvlies zijn heel dicht tegen elkaar aan liggende cellen. De oranje pijlen wijzen naar deze lagen. De middelste laag (groene pijl) is een beetje rommelig met veel vezeltjes. Aan deze vezeltjes hecht de groene kleurstof die de dierenarts gebruikt om te bepalen of er een hoornvliesbeschadiging bij een kat speelt. Wanneer de buitenste cel-laag niet beschadigd is kan de groene kleurstof niet vasthechten aan het oog en spoelt het gewoon weg. Er is niets te zien aan het oog.
Schematische doorsnede van een hoornvliesbeschadiging
Er is een groene vlek te zien wanneer er een beschadiging van het hoornvlies is.

Behandeling van een hoornvliesbeschadiging bij een kat

Begin van de behandeling

Als de conclusie is dat er een hoornvliesbeschadiging bij een kat aanwezig is, dan moet er gezorgd worden dat dit kan genezen. Het oog kan dit meestal ook heel goed zelf. Alleen zal er vaak een bacterie in groeien als het niet behandeld wordt. Daarom schrijven wij als dierenarts een antibiotica-zalf voor en laten de eigenaar deze zalf net zo lang geven totdat het oog weer genezen is. De zalf herstelt de hoornvliesbeschadiging bij een kat niet, maar zorgt ervoor dat een infectie weg blijft. Het lastige is dat dat soms wel een maand of langer kan duren voor het geneest. En dat een eigenaar dus herhaaldelijk op controle moet komen om die kleurstof weer te laten toedienen om te zien of het al genezen is. Er mag pas gestopt worden met zalven wanneer het oog compleet genezen is. 

Controle van het herstel

Deze controle van de hoornvliesbeschadiging bij een kat kun je het beste laten uitvoeren door je dierenarts. Deze merkt het ook op als het juist verslechtert en weet op welke signalen hij moet letten. Dit kan echter vrij prijzig zijn, dier herhalende controles. Je kunt in dat geval ook zelf de fluoresceine teststrips bestellen en het herstel zelf in de gaten houden. 

Je kunt het oranje deel van het stripje bevochten met een klein drupje kraanwater. Vervolgens laat je de ontstane oranje druppel op het stripje in het aangetaste oog vallen. Vervolgens kun je er met een vergrootglas en een lampje naar kijken en zien of je ergens nog een stukje groen ziet achterblijven. Als je dit ziet kun je nog even met een ooglid er overheen wrijven om te kijken of het toch niet een prutje in het oog is. Als het groene blijft zitten, dan is de hoornvliesbeschadiging bij een kat helaas nog steeds niet genezen en moet je doorgaan met zalven. Je kunt deze test elke week even een keer doen om het herstel in de gaten te houden. 

Het is lastig te zien, maar bij de pijl zit niet een gloed van een lamp maar een groene vlek. Hier is dus sprake van een hoornvlies beschadiging.

Alternatief voor de oogzalf

De antibiotica zalf van je dierenarts is de beste zalf die je kunt geven. Maar doorgaans krijg je die niet mee zonder controle consult. De zalf op zichzelf kost ongeveer €5,00. Maar reken het consult erbij en dan wordt het ineens vrij duur. Nogmaals, het is wel het beste! Mocht je het geld echt niet hebben dan kun je Traumapet oogdruppels geven aan je kat. Hiermee is de kans groot dat de infectie toch tegen gegaan wordt. De hoornvliesbeschadiging kan dan gewoon herstellen. Maar een antibiotia-kuur is altijd sterker en dus beter in dit geval. De druppels geef je 3x daags totdat de hoornvliesbeschadiging bij je kat genezen is. 

Herstel van een hoornvliesbeschadiging bij een kat

Normaal verloop van de genezing

In de meeste gevallen herstelt een hoornvliesbeschadiging bij een kat op een normale manier. Meestal kost het een week of drie, vier en is het probleem daarna opgelost. Er kan een littekentje achterblijven dat het zicht iets beperkt, maar in de werkelijkheid merken we niet echt dat een kat een beperkt zicht krijgt door dat littekentje. Je kat heeft er in elk geval geen pijn meer aan en het zal niet meer verslechteren. 

Afwijkend verloop van de genezing

Maar soms geneest een hoornvliesbeschadiging bij een kat echter niet of niet goed. De nieuw gevormde buitenste “nette” cellaag wil dan niet goed vasthechten aan de “rommelige” onderlaag. In dat geval is het nodig om onder narcose (niet altijd noodzakelijk) het kapotte laagje eraf te krassen en een verse wond op het hoornvlies te maken. Dikwijls wordt er dan gelijk voor gekozen om een laagje slijmvlies van de binnenzijde van de oogleden los te maken en dit over het kapotte deel van het oog vast te hechten. Het ooglid kan dan (tijdelijk) niet open. Vervolgens groeien de bloedvaten vanuit dat slijmvlies goed het hoornvlies in en komen er meer voedingsstoffen naar de beschadiging toe. Hierdoor is er een grotere kans op genezing.

 Later, tijdens een tweede operatie, wordt dit stukje dan weer losgemaakt van het ooglid zodat het oog ook weer geopend kan worden. Het oog zelf wordt gered, maar er blijft wel een litteken over op de plek waar een beschadiging zat. Dit litteken zal het zicht van de kat verminderen. 

Oogamputatie als gevolg van een hoornvliesbeschadiging bij een kat.

Wanneer het oog nou echt niet meer wil genezen en voor veel pijnklachten zorgt dan wordt er meestal besloten om het oog te verwijderen. Dit klinkt heel verschrikkelijk, maar in de realiteit merken we vaak dat een dier dan binnen een paar dagen weer heel vrolijk en speels wordt. Hij is eindelijk van de maanden lange zeurende pijn af! Zien deed hij met zijn pijnlijke oog toch al niet of nauwelijks, dus hij was al behoorlijk gewend aan zicht met slechts één oog. Maar hopelijk blijft dit jouw kat toch bespaard. 

Heeft u behoefte aan overleg met een dierenarts?

Het spreekt voor zich dat een hoornvlies beschadiging bij een kat een ernstige aandoening is met mogelijk verregaande gevolgen voor de rest van het leven van je kat. Mocht je twijfelen over wat je moet doen dan mag je natuurlijk ook altijd advies vragen aan dierenarts Nanda. Dit kun je doen door op onderstaande whatsapp knop te drukken. Stuur gerust een heel scherpe foto van het oogje van je kat mee zodat Nanda het goed kan beoordelen. Hopelijk kan zij je dan geruststellen ofwel in elk geval wat meer zekerheid geven of het echt nodig is om naar je eigen dierenarts te gaan. Op de Home-pagina lees je meer informatie over deze manier van advies geven. Ook lees je daar wat de kosten ervoor zijn.