Inleiding
Bij suikerziekte, ook wel diabetes mellitus genoemd, is het suikergehalte in het bloed hoger geworden dan het hoort te zijn. Als gevolg daarvan gaan de nieren de suiker met de urine uit het lichaam wegwerken. Hierdoor wordt de urine heel waterig en vooral vèèl. Als symptomen krijg je dan dat de kat veel gaat plassen en ook veel drinken om niet uit te drogen. Ze vallen snel af en hebben toch vaak een behoorlijke eetlust. Zodra de diagnose gesteld is kan de behandeling beginnen. Volledige genezing van suikerziekte is bij katten gelukkig mogelijk. Hieronder wordt de ziekte verder tot in detail uitgelegd.
Wat is suikerziekte?
Zoals ik al schreef is er sprake van suikerziekte als het suikergehalte in het bloed hoger is dan normaal. Bij katten is de normale bloedsuikerwaarde tussen de 4 en de 8 mmol/L. Wordt het bloedsuikergehalte hoger dan 14 mmol/L dan gaan de nieren die suiker niet meer proberen te bewaren. Ze laten die suikermoleculen met de urine mee het lichaam verlaten. Het nadeel van die suikermoleculen is dat ze heel veel water met zich mee trekken. De urine van een kat met suikerziekte is dus erg waterig en bevat daarbij ook nog eens suikermoleculen. En de hoeveelheid urine is ook enorm toegenomen.
Suiker is brandstof voor de cellen
Alle lichaamscellen gebruiken suiker als brandstof om hun werk te kunnen doen. Er is insuline nodig om de suiker vanuit het bloed naar de cellen te brengen. Het hormoon insuline wordt gemaakt door de alvleesklier. Lukt het de alvleesklier niet om insuline te maken, of werkt de insuline niet goed, dan stijgt het suikergehalte in het bloed. Daarnaast wordt het suikergehalte in de cellen te laag. Hierdoor kunnen de cellen hun werk niet meer (goed) uitvoeren. Die cellen geven het signaal aan de hersenen dat ze suiker nodig hebben. Daardoor hebben katten met suikerziekte meestal flinke honger en eten ze meer dan anders. Maar door het verlies van de suikers via de urine valt hij dus toch af, ondanks de grotere hoeveelheden die hij eet.
Waardoor ontstaat diabetes?
Suikerziekte ontstaat als de insuline er niet voor kan zorgen dat de suiker vanuit het bloed de cellen in gebracht wordt. Dit kan zijn omdat er geen of te weinig insuline gemaakt wordt. We spreken in dat geval van diabetes type 1. Maar het is ook mogelijk dat de insuline niet goed kan werken. In dat geval spreken we van diabetes type 2. Deze laatste is de meest voorkomende vorm bij katten.
De reden dat insuline niet goed zijn werk kan doen kan onder andere komen doordat een kat te dik is. In eerste instantie wordt er door de alvleesklier meer insuline aangemaakt zodat er alsnog voldoende insuline moleculen zijn om het suiker de cellen in te krijgen. Maar op een gegeven moment kan de alvleesklier dit niet meer bijhouden en gaat er zelfs kapot van. Hij is als het ware een soort van overspannen. En op dat moment is er dus wel een hoog insuline gehalte, maar niet hoog genoeg om voldoende suiker in de cellen te krijgen. Daarom hebben katten die overgewicht hebben een grotere kans op het krijgen van suikerziekte. Maar ook sommige medicatie kan zorgen voor suikerziekte bij de kat. Zo is er de bekende poezenpil die suikerziekte kan veroorzaken, maar ook prednison heeft suikerziekte als mogelijke bijwerking.
Hoe herken je suikerziekte bij een kat?
Veel drinken en veel plassen
Er zijn een aantal kenmerken waaraan je kunt vermoeden dat een kat suikerziekte heeft. Er zal een grotere hoeveelheid urine worden gemaakt door de kat met suikerziekte. Daardoor kan het ook zo zijn dat hij niet meer altijd op de kattenbak gaat plassen, maar zomaar in huis. Hij vindt het zelf immers maar ver lopen naar die bak steeds. En dat 20 keer op een dag. Doordat hij grotere hoeveelheden urine maakt gaat hij ook meer drinken om ervoor te zorgen dat hij niet zal uitdrogen. Deze symptomen komen ook voor bij nierfalen.
Afvallen ondanks meer eten
Daarnaast zal hij in vrij snel tempo gaan afvallen. Hij heeft echter best wel veel honger, maar zelfs wanneer je hem meer eten geeft zal hij niet in gewicht aankomen. Echter, honger en toch afvallen zien we ook bij katten met een te hard werkende schildklier.
Overige symptomen van suikerziekte
Doorgaans heeft een eigenaar op dit punt wel door dat er iets mis is. Maar soms is dat ook niet het geval. Blijft de suikerziekte langer onbehandeld dan kan een kat met overgewicht van het snelle afvallen een leververvetting krijgen. Hierdoor zal hij stoppen met eten en hieraan kan hij overlijden. Een kat met suikerziekte kan ook met zijn achterpoten op zijn hakken gaan lopen in plaats van op zijn tenen. Daarnaast is het mogelijk dat hij wiebelt tijdens het lopen. Dit is het gevolg van aantasting van de zenuwen die de spieren aan sturen. Ook voelt hij zich beroerd en kan behoorlijk lui lijken. Soms zijn ze ook een beetje chagrijnig. Het hebben van suikerziekte zorgt gelukkig niet voor pijn. Dat scheelt. Maar ze voelen zich echt niet prettig.
Coma en dood als gevolg van ketoacidose
Wordt hij op dat moment nog steeds niet geholpen dan gaan ook zijn hersenen niet meer genoeg suiker krijgen om goed te kunnen werken. Gelukkig heeft het lichaam daar wat op bedacht als back-up plan. Hersenen kunnen namelijk ook ketonen gebruiken als brandstof. Dus wanneer er te weinig suiker is gaat het lichaam ketonen maken. De hersenen kunnen dan blijven functioneren. Maar goed, de kat voelt zich alsnog flink beroerd. Uiteindelijk zullen er zodanig veel ketonen gemaakt worden in het lichaam dat het bloed gaat verzuren. En op dat moment gaat het lichaam ermee stoppen. Dat noemen we ook een ketoacidose. Hiervan zal de kat in een coma raken en uiteindelijk sterven als hij niet binnen een paar uur een behandeling krijgt.
Hoe kun je suikerziekte vaststellen bij een kat
Naar je dierenarts
Het beste kunt u met uw kat naar de dierenarts toe gaan met uw kat wanneer u denkt dat er mogelijk sprake zou kunnen zijn van suikerziekte. De dierenarts zal hem helemaal nakijken en bloed bij hem afnemen. Mogelijk doen ze ook een urine onderzoek. Aan de hand hiervan kunnen ze vaststellen of er sprake is van suikerziekte.
Zelf een urine onderzoek uitvoeren
Wil je liever niet naar de dierenarts? Bijvoorbeeld omdat je kat echt panisch wordt? Dan kun je ook zelf een urine onderzoek doen. Zoals gezegd heeft een kat met suikerziekte suiker in zijn urine zitten. Dit zit er niet in bij een kat zonder suikerziekte. Je kunt de urine van je kat opvangen met behulp van Katkor. Dit zijn plastic korreltjes die je in een schoongemaakte kattenbak doet. Je kat heeft dan het idee dat hij daarop kan plassen, maar de korrels nemen geen urine op. Met het bijgeleverde pipetje kun je de urine opzuigen en op een teststripje doen. Na 30 seconden kun je de betreffende kleurtjes vergelijken met de normaalwaarden. En in het geval van suikerziekte zal in elk geval de glucose (dit is de naam van de suiker in het bloed) verhoogd zijn. Is daarnaast ook de ketonen verhoogd dan heeft je kat zelfs al wat langer last van suikerziekte.
Zelf zijn bloedsuikerwaarde meten
Heeft hij suiker in de urine dan is de kans zeer groot dat hij suikerziekte heeft. Maar aangezien we nog niet zijn bloedsuikerwaarde weten kunnen we het nog niet met zekerheid zeggen. Daarvoor moet zijn bloedsuikerwaarde bepaald worden. Hiervoor kunt u gebruik maken van een glucosemeter voor mensen. In feite is elke meter goed, maar sommige willen wat meer bloed hebben dan anderen voordat ze de suikerwaarde willen bepalen. Hier is een voorbeeld van een goedkope glucosemeter die u kunt gebruiken.
Om het suikergehalte in het bloed van uw kat te meten kunt u met een steriel naaldje het bloedvat aan de rand van de oorschelp bij uw kat aanprikken nadat u die plek met een alcohol-doekje hebt gereinigd. Dit is de minst pijnlijke plek voor een kat. U kunt de bij de glucose meter bijgeleverde naaldjes gebruiken. Ik vind het zelf echter makkelijker om deze naaldjes te gebruiken. Hier ziet u een filmpje hoe u zelf bij uw kat het suikergehalte kunt meten. Het lijkt enger dan dat het werkelijk is!
Bij welke bloedsuikerwaarde is er suikerziekte?
Wanneer de bloedsuikerwaarde tussen de 4,0 en de 8,0 mmol/L zit dan heeft uw kat geen suikerziekte. Let even op die mmol/L. Sommige meters staan ingesteld in de amerikaanse eenheid mg/dL. Dit kun je doorgaans aanpassen. Zit de waarde boven de 10 mmol/L dan is er wel sprake van suikerziekte. Het is meestal zo dat er een waarde van boven de 15mmol/L is bij katten met suikerziekte.
Is er sprake van suikerziekte dan is het echt beter voor de kat om even langs de dierenarts te gaan. Deze zal dan alsnog een keer wat bloed afnemen om ook de fructosamine-waarde in het bloed te bepalen. Katten kunnen namelijk van stress ook een stijging krijgen van hun bloedsuiker. Dat is dan een tijdelijke stijging. Wanneer er een langdurige stijging is van de bloedsuikerwaarde dan zal ook de fructose waarde gaan stijgen. Op die manier kun je dus definitief vaststellen of een kat diabetes heeft of niet. En op basis daarvan kan een dierenarts dan de medicatie gaan voorschrijven.
Behandeling van diabetes bij de kat
Insuline injecties
Voor mensen zijn er diverse tabletten beschikbaar waarin insuline zit. Op die manier kan er bij veel mensen hun suikerziekte behandeld worden. Bij katten werken deze middelen helaas niet. De enige optie om een kat met suikerziekte te behandelen is door hem 2x daags een injectie met insuline te geven. De dosering hangt af van de suikerwaarde in het bloed.
De controles
De eerste paar dagen wordt de insuline gegeven en vervolgens 4 of 6 uur later het suikergehalte in het bloed bepaald, dat is afhankelijk van welk merk insuline je van je dierenarts krijgt. Deze moet dan tussen de 6,0 en 8,0 mmol/L worden. Is dat niet het geval dan wordt de insuline dosering aangepast en 3 dagen later volgt er weer een bloedsuikermeting. Wanneer de juiste dosering is verkregen wordt de meting een week later weer gedaan. Is deze nog steeds goed dan kan de meting elke 2-4 maanden herhaald worden. Zodra de metingen goed zijn zou de kat geen symptomen van suikerziekte meer moeten hebben. De eigenaar dient de weken en maanden daarna goed te letten op het drinkgedrag van de kat en de mate van zeuren om eten en evt het afvallen. Zodra deze symptomen weer verschijnen moet de suikerwaarde weer gemeten worden en indien nodig de insuline dosering aangepast worden.
Een kat met suikerziekte wil niet eten
Wanneer een kat niet wil eten mag er maar maximaal 1/3e van de dosering van insuline gegeven worden. Dit om te voorkomen dat hij een te laag bloedsuiker gehalte zal krijgen. Hieraan kan hij binnen een paar uur overlijden en dit moet dus ten alle tijden voorkomen worden. Het is veiliger om hem te weinig insuline te geven dan om hem teveel insuline te geven. Wanneer uw kat zijn voeding heeft uitgebraakt terwijl u wel al de insuline gegeven heeft dan moet u proberen of u er toch nog weer wat eten bij hem in kunt krijgen.
Wat als de metingen van de bloedsuikerspiegel niet goed lukken?
Zelf hebben we er nog geen ervaring mee. Maar er zijn zeer positieve berichten over de Freestyle Libre 2. Dit apparaatje kun je op de kaalgeschoren huid van je kat plakken en zo gedurende de dag de bloedsuikerspiegel van je kat zien. Op basis daarvan kun je de insuline dosering (die je nog wel zelf moet toedienen!) aanpassen. Dit geeft meer zekerheid dat je kat niet in een hypo schiet. Lees ook dit artikel van Hart van Nederland. Het apparaat dat je hiervoor nodig hebt is de Freestyle Libre 2.
Speciale voeding voor katten met diabetes
Naast enkel het geven van insuline is het ook verstandig om een speciale voeding te gaan geven. Het liefst worden er zo min mogelijk koolhydraten gegeven. Want koolhydraten zorgen ervoor dat er heel veel suiker ineens vrij komt en er een piek in de bloedsuikerspiegel ontstaat. Geef je meer eiwitten en vetten dan wordt de bloedsuikerwaarde veel stabieler over de dag heen waardoor een kat met suikerziekte veel minder insuline nodig heeft om die schommelingen op te vangen. Een goede voeding voor katten met suikerziekte zijn de Diabetic brokken van Royal Canin. Hierin zitten veel eiwitten en vetten en weinig koolhydraten.
Afvallen!!!!
Verder is het belangrijk dat een kat die te dik is gaat afvallen en dat hij veel actiever gaat worden. Hierdoor zal zijn insuline resistentie heel drastisch verminderen en heeft hij dus veel minder insuline nodig om een normale bloedsuiker waarde te krijgen.
Kan een kat genezen van suikerziekte?
Hierop kan ik volmondig ja zeggen! De kat is één van de weinige diersoorten die wel kan genezen van suikerziekte. De ziekte moet dan nog maar net ontstaan zijn. Hooguit een paar maanden. En ongeveer 1 op de 4 katten kan genezen nadat de behandeling is ingesteld. Dat komt omdat door het geven van insuline zijn alvleesklier de aanmaak van insuline even kan stoppen en de alvleesklier zichzelf kan herstellen. Na een paar weken kan hij dan weer zelf insuline aanmaken en heeft de injecties niet meer nodig.
De kans op dit herstel is vergroot zodra een te dikke kat in elk geval al goed aan het afvallen is door de juiste voeding (Royal Canin Diabetic) en veel aan lichaamsbeweging is gaan doen. Door deze twee factoren neemt de insuline-resistentie enorm af en hoeft zijn alvleesklier dus blijvend niet een overschot aan insuline te maken. Wel blijven deze katten levenslang een extra risico lopen op het wederom ontstaan van suikerziekte en dus moet u als eigenaar wel heel goed op de symptomen blijven letten en het liefst ook af en toe zijn suiker gehalte even meten.
Suikerziekte de oorzaak van blaasontsteking
Als gevolg van de verhoogde bloedsuikerspiegel is de kat veel gevoeliger voor infecties. Een veel voorkomende infectie die we zien bij katten met suikerziekte is een blaasontsteking. Gelukkig kunt u die ook zelf vaststellen met het al eerder genoemde urine onderzoek. Op het teststripje zit ook een vakje dat aangeeft of er bloed in de urine zit. Dat is namelijk het vakje “erytrocyten” beter bekend onder de naam rode bloedcellen. Zijn die aanwezig dan is er hoogst waarschijnlijk sprake van een blaasontsteking en moet je even naar je dierenarts met je kat.
Wat zijn de kosten van een kat met suikerziekte?
Dat is natuurlijk lastig te beoordelen. De ene kat reageert veel beter op insuline dan de andere en hoe beter ze reageren hoe minder vaak ze naar een dierenarts hoeven ter controle. Maar de behandeling van een kat met suikerziekte komt zelden boven gemiddeld €30,- per maand uit. Dat staat uiteraard los van de allereerste onderzoeken, die wat meer kosten. En zeker wanneer u zelf de glucose metingen met een glucosemeter uitvoert bij uw kat dan hoeft het echt niet duur te zijn.
Wat is de levensverwachting van een kat met suikerziekte?
Een kat met suikerziekte die stabiel is ingesteld op insuline heeft een normale levensverwachting. Hij kan even oud worden als hij zou worden als hij geen suikerziekte had gehad. Is een kat echter minder stabiel te krijgen dan zal hij vermoedelijk gemiddeld iets minder oud worden. Maar dan nog kan hij behoorlijk wat jaren een gelukkig leven hebben. Wel is de kans dan aanwezig dat u uiteindelijk zult moeten gaan kiezen om hem te laten inslapen.
Suikerziekte en Acromegalie
Acromegalie is een aandoening waarbij er in de hersenen teveel groeihormoon wordt gemaakt. Dit veroorzaakt vergroting van onde andere de kin en de oren. Als gevolg van een stijging van het groeihormoon kan er ook een insuline-resistentie optreden bij de kat. Waar dierenartsen vroeger dachten dat Acromegalie niet vaak voorkwam blijkt nu dat we het veelvuldig over het hoofd gezien hebben. Heeft uw kat dus suikerziekte en is hij moeilijk in te stellen op de juiste insuline dosering? Dan is het verstandig dat u met behulp van een dierenarts laat onderzoeken of uw kat wellicht ook acromegalie heeft naast de suikerziekte.
Op vakantie gaan als je een kat met suikerziekte hebt
Ja, dit is een lastig probleem. De kat heeft immers wel 2x daags insuline nodig. Toch blijkt in de praktijk dat de meeste mensen gewoon wel iemand in hun omgeving vinden die bereid is om de kat te voorzien van injecties terwijl de eigenaar op vakantie gaat. Je kunt dan met je dierenarts bespreken of het mogelijk is dat deze de buurman/vrouw leert om de injecties te geven. Ook zijn er pensions te vinden waarbij de verzorger bereid is om de kat zijn insuline te geven. En als dat echt niet lukt dan kun je ook vragen of uw kat gedurende uw vakantie bij de dierenarts in de praktijk mag verblijven. Hoewel dat best een aardige kostenpost met zich mee kan brengen. En in sommige gevallen is het ook mogelijk om je kat gewoon mee te nemen op vakantie!
Hulp of begeleiding van mij nodig?
Mocht u behoefte hebben aan overleg of hulp van mij bij de behandeling van uw kat met suikerziekte dan kunt u mij een whatsapp bericht sturen.