Anaalklieren bij je kat
Wat als ze ontstoken zijn?
Anaalklieren bij je kat kunnen vrij gemakkelijk overvol raken. En als dat het geval is kunnen ze ook nog eens gaan ontsteken als gevolg daarvan. In dit artikel leggen we je de functie uit van de anaalklieren, waar ze zitten en welke symptomen je ziet als je kat last heeft van zijn anaalklieren. Ook bespreken we de diagnose en de behandeling ervan. En natuurlijk ook wat je zelf kunt doen om in de toekomst overvolle of ontstoken anaalklieren te voorkomen.
Wat zijn anaalklieren bij je kat?
Anaalklieren bij je kat zijn twee kleine kliertjes aan de zijkant van de anus van je kat. Je kunt ze een beetje zien als twee kleine ballonnetjes, waarbij de opening heel smal is en in de anus zelf uitkomt. Als je de anus voorstelt als een klok, dan zitten de anaaklieren bij je kat op ongeveer 4u en 8u.
In de anaalklieren wordt een pasteuze vloeistof gemaakt, de anaalkliervloeistof. Deze stof stinkt enorm en heeft een wat weeïge, visachtige geur. Bij de ene kat is de vloeistof crème-kleurig, bij de andere bijna zwart. De kleur zegt dan ook niets over de kwaliteit van de anaalklier-vloeistof.
De reden dat deze vloeistof gemaakt wordt door je kat is handig. Telkens als je kat poept zal hij met het aanspannen van zijn anaalspieren ook een beetje van de klier-inhoud over zijn ontlasting heen smeren. Met andere woorden, de ontlasting van je kat krijgt een heel specifieke geur mee. De anaalkliervloeistof heeft immers bij elke kat een heel eigen specifieke geur. Hoewel wij mensen dat verschil niet ruiken, voor ons stinken ze allemaal net zo erg. Maar katten onderling weten door die geur wie waar gepoept heeft en dus wie welk territorium heeft. Nou heeft die functie in ons huishouden natuurlijk niet zoveel nut, maar voor buitenkatten is het nog steeds erg handig om te hebben.
Door welke oorzaak raken anaalklieren bij de kat ontstoken?
Ontstoken anaalklieren bij de kat ontstaan enkel wanneer de anaalklieren overvol raken en ze de vloeistof niet voldoende zelf kwijt kunnen raken. We noemen ontstoken anaalklieren in de dierenarts-taal ook wel “sacculitis”. Je moet je voorstellen dat de anaalklieren eruit zien als een ballon. Als de ballon steeds groter wordt dan kan de wand van de ballon het op een gegeven moment niet meer aan. De wand scheurt op dat moment. Een echte ballon zal dan dus knappen. Maar bij anaalklieren zal er anaalklier-vloeistof door de wand heen sijpelen en zorgen voor een ontstekingsreactie in de omliggende weefsels van de anaalklieren.
Omdat er in die regio ook altijd veel bacteriën leven zal de ontstekingsreactie ook snel geïnfecteerd raken met bacteriën. Het lichaam van je kat probeert de rommel dan op te lossen door een klein gaatje te maken in de huid naast de anaalklier en dus in de huid naast de anus. Via dat gaatje zal dan de anaalkliervloeistof naar buiten komen zodat het lichaam de rest weer kan opruimen. Vaak zit er ook bloed bij. De anaalklieren kunnen overvol raken door een aantal oorzaken:
-
- De vorm van de anaalklier kan verkeerd gegroeid zijn tijdens zijn jeugd.
- Door het tijdelijk hebben van diarree kan de anaalklier zich mogelijk slecht hebben kunnen legen, met overvulling als gevolg. Voor diarree hoef je immers doorgaans niet zo hard te persen.
- De afvoerkanaaltjes kunnen te nauw worden, bijvoorbeeld als je kat overgewicht heeft. Het vetweefsel zal de openingen deels of zelfs volledig dicht drukken.
- De inhoud van de anaalklieren is ingedikt door te weinig drinken.
Welke symptomen vertoont een kat met ontstoken anaalklieren?
Als je kat last heeft van overvulde anaalkieren, of zelfs echt ontstoken anaalklieren, dan voelt je kat in eerste instantie een jeukerig, zeurend gevoel aan zijn anus. Hij zal dan ook veel gaan likken en overdreven veel bezig zijn om zijn anus te wassen. Als het erger wordt dan zul je gaan zien dat je kat met zijn billen tegen voorwerpen aan gaat schuren. In de meeste gevallen gaan ze dan met hun billen over de grond schuren. Dit noemen we ook wel sleetje rijden. Op het moment dat de anaalklieren echt heel erg overvol raken en beginnen te ontsteken dan heeft je kat er ook werkelijk pijn van en zal hij er een klaaglijk geluid bij maken. In extreme gevallen kan een ontstoken anaalklier ook gaan zorgen voor koorts waardoor je kat sloom wordt en slecht gaat eten.
Hoe onderzoek je de anaalklieren van je kat?
Als de anaalklieren van je kat overvuld zijn, dan is de anus van je kat vaak wat verdikt en zie je een beetje een verdikking aan de zijkant van de anus. Vaak is dit aan beide kanten, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Het kan ook zijn dat je ziet dat het aan de zijkant van de anus van je kat erg rood ziet en dat je kat pijnuitingen geeft als je die regio aanraakt. Als je het lastig vindt of vies, dan kun je een bezoekje brengen aan je dierenarts. Deze zal de anaalklieren dan gelijk voor je kunnen legen.
Behandeling van overvolle anaalklieren bij je kat
Zolang de anaalklieren nog niet extreem ontstoken zijn dan volstaat het om de anaalklieren van je kat te legen. Als ze extreem ontstoken zijn dan is het uiterst pijnlijk voor je kat om ze te legen. In dat geval kun je het beter door je dierenarts laten doen aangezien deze weet hoe hij je kat even veilig kan vasthouden en dan de anaalklier heel vlot kan legen. Heel soms is hier echter een narcose voor nodig omdat het anders teveel stress en pijn voor je kat oplevert. Bij een ernstige vorm van anaalklier ontsteking zal je dierenarts je kat een antibioticakuur en pijnstillers voorschrijven.
Maar zit je kat nog in het stadium van heel veel likken en schuren met zijn billen? Dan volstaat het dus om de anaalklieren leeg te drukken. Dit kun je doen door eerst wegwerphandschoenen aan te trekken. Anders heb je nog 3 dagen stinkende handen dat je er niet kunt afwassen. Daarna leg je een doekje over de anus van je kat. Hiervoor kun je een toiletpapiertje gebruiken, maar voor je kat voelt het prettiger wanneer je een soort van billendoekjes gebruikt. Of liever nog, chloorhexidine doekjes. Deze werken antibacterieel.
Door nu aan de zijkant de anus als het ware beet te pakken en lichtelijk te knijpen, leeg je de anaalklieren. Je voelt de vloeistof er dan uit komen. Om weer even terug te komen op het beeld van de klok: je knijpt de 4u en de 8u in de richting van het midden van de klok. Alsof je een puistje uitknijpt. Twijfel je wat je moet doen? Dan kun je op dit filmpje zien wat we bedoelen. Het is echter een vies filmpje, dus wees gewaarschuwd!
Hoe kun je anaalkier problemen bij je kat voorkomen?
Heeft je kat nou regelmatig last van zijn anaalklieren? Dan zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om de kans op problemen te verminderen.
Laat je kat afvallen als hij overgewicht heeft.
Je kunt je kat laten afvallen door hem meer te laten bewegen en minder te laten opeten. Dat geldt voor zowel zijn normale voeding als voor snacks. Als het je niet goed zelf lukt, geef je kat dan een voeding waar minder caloriën in zitten en waar meer vezels in zitten zodat je kat een meer verzadigd gevoel heeft.
Zorg dat je kat meer gaat drinken
Je kunt je kat stimuleren om meer te drinken door een waterfonteintje voor hem neer te zetten. De meeste katten vinden het lekkerder om uit stromend water te drinken dan uit een bakje.
Geef je kat meer vezelrijke voeding
Doordat je kat meer vezels in zijn voeding heeft zitten zal hij meer ontlasting maken, maar ook net iets meer kracht moeten zetten om dit te verwijderen. Hiermee zal hij vaker en beter zijn anaalklieren zelf leeg drukken. De bovenstaande voeding (Satiety van Royal Canin) is dan geschikt voor katten die ook wat te dik zijn. Maar is je kat mooi op gewicht dan geef je beter deze voeding.
Laat je kat meer bewegen
Doordat je kat meer beweegt worden zijn darmen beter gestimuleert en ontstaat er een betere ontlasting. Hierdoor zullen zijn anaalklieren dan ook weer beter en makkelijker geleegd worden. Ook wordt je kat wat soepeler. Daardoor kan hij dan weer beter zelf zijn anus reinigen en masseren. Met ook in dit geval weer dat zijn anaalklieren minder kans krijgen om overvol te raken.
Helpt dit allemaal je kat nog niet om zijn anaalklieren op orde te houden?
Dan is het verstandig om je kat Glandex te gaan geven over of door zijn voeding. Dit zorgt voor een verbetering van de anaalklieren zelf en van de vloeistof die zij maken.
Wat als dit allemaal niet helpt om de anaalklieren bij je kat gezond te houden?
Het is gelukkig nagenoeg nooit nodig, maar het is mogelijk om de anaalklieren bij je kat operatief te laten verwijderen. Voor onze huiskat hebben de anaalklieren namelijk geen levens noodzakelijke functie. De operatie gebeurt uiteraard onder narcose. Er wordt door je dierenarts een sneetje gemaakt aan de zijkant van de anus waarbij de anaalklier vrij gemaakt wordt. Vervolgens kan hij verwijderd worden door je dierenarts.
In deze regio zitten echter heel veel zenuwen en bloedvaten. De operatie is dus ook niet zonder gevaar. Want als een zenuw beschadigd raakt die de anus dichtgeknepen moet houden, dan kan je kat na de operatie zijn ontlasting niet meer ophouden. Met als gevolg dat hij incontinent wordt in zijn anus. En dat vinden mensen doorgaans echt heel erg vervelend. Deze operatie moet dan ook alleen maar uitgevoerd worden wanneer de kwaliteit van leven van je kat zeer ernstig beperkt wordt als gevolg van de anaalklier ontstekingen. Maar zoals gezegd is dit zeer zelden nodig bij katten. We hopen dan ook dat we met bovenstaande adviezen voor jouw kat al een oplossing hebben kunnen bieden.
Vraag advies aan dierenarts Nanda
Heeft je hond of kat een medisch probleem? En wil je advies van een onafhankelijke dierenarts? Dan kun je gebruik maken van onderstaande whatsapp knop om advies aan te vragen. Dierenarts Nanda zal je dan zo goed mogelijk proberen te helpen. Stuur gerust foto’s of filmpjes mee. Op de Home-pagina vind je meer informatie over deze manier van advies geven en lees je wat de kosten voor het geven van het advies zijn. Hoe dan ook, veel sterkte voor zowel jou als je hond of kat!
