Schildklier bij katten
Wat als deze te snel werkt?
De schildklier van katten, gelegen in de hals, kan zich op latere leeftijd ontwikkelen tot een tumor die een overmatige hoeveelheid schildklierhormoon produceert. Hoewel deze tumor meestal goedaardig is en dus geen kanker betreft, leidt de verhoogde hormoonproductie tot een versnelde lichaamsactiviteit. Dit uit zich doordat je kat zich vaak onrustig gedraagt, een verhoogde eetlust vertoont, ondanks dat toch gewicht verliest, het warmer heeft dan vroeger en meer drinkt dan gebruikelijk. In dit artikel vertellen we alles wat je moet weten over een overactieve schildklier bij katten, een aandoening die ook bekend staat onder de medische term ‘hyperthyreoïdie”.
Wat is de schildklier bij katten?
Bij katten zit de schildklier in de hals, rondom de luchtpijp. Deze klier zit net iets onder het strottenhoofd en bestaat uit twee delen. Aan elke kant van de luchtpijp zit èèn deel.
De schildklier geeft het geproduceerde schildklierhormoon af aan het bloed. Via het bloed wordt het over de rest van het lichaam verspreid. In principe wordt elke lichaamscel bij katten door het schildklierhormoon gestimuleerd om hun functies uit te voeren.
Wanneer de schildklier bij een kat teveel schildklierhormoon aanmaakt, dan worden alle lichaamscellen overmatig gestimuleerd en werken ze continue veel harder dan het lichaam nodig heeft om een gezond leven te hebben.
Een tumor als oorzaak voor schildklierklachten bij katten
Een overactieve schildklier heeft in de meeste gevallen een goedaardige tumor als oorzaak. Dit is echter niet altijd het geval, het kan ook om kanker gaan. In beide gevallen gaan de schildkliercellen ongecontroleerd vermenigvuldigen en ontstaat er meer schildklierweefsel. Dit weefsel produceert dan in veel gevallen ook meer schildklierhormoon dan je kat nodig heeft. Wanneer het gaat om een goedaardige tumor dan wordt deze zelden zodanig groot dat jij hem als eigenaar zult opmerken. Maar die overmatige hoeveelheid schildklierhormoon zorgt wel voor problemen en moet worden onderdrukt.
Symptomen in geval een schildklier bij katten te snel werkt
Over het algemeen herkennen katten-eigenaren nauwelijks dat hun kat een schildklierprobleem heeft. De meest gehoorde symptomen in geval van schildklier problemen bij katten zijn:
- Ze lijken in een zeer korte periode veel ouder geworden te zijn
- Ze hebben enorme honger en eten dan ook veel meer
- Ze vermageren in korte periode, ondanks dat ze meer voeding binnen krijgen
- Ze vertonen onrustig gedrag, zoals steeds heen en weer lopen, niet lekker ontspannen kunnen liggen, beetje hijgen etc.
- Ze miauwen veel meer dan eerder
- Hun vacht ziet er minder goed uit
- Ze drinken wat meer dan vroeger en plassen daardoor ook meer.
Deze symptomen beginnen eerst heel mild en ontstaan niet van de een op de andere dag. Langzaam aan verergeren deze klachten in verloop van maanden.
Diagnose snel werkende schildklier bij katten
Hoe kom je er als eigenaar nou achter dat jouw kat teveel schildklierhormoon aanmaakt? Hoewel niet iedere dierenarts het doet, is in de meeste gevallen een vergrote schildklier wel door een dierenarts te voelen. Hij zit in de hals in de buurt van het strottenhoofd. Een normale schildklier is met heel veel moeite door een dierenarts wel te voelen. Maar wanneer hij vergroot is dan kan je dierenarts het goed met zijn vingers voelen als een weg schietend balletje. Een vergrote schildklier wil alleen niet altijd zeggen dat hij ook extra veel hormoon aanmaakt. Hoewel dat meestal wel het geval is.
Je kat laat het doorgaans ook met zijn lichaam zien. Meestal zijn ze wat afgevallen ondanks een (zeer) goede eetlust. De vacht wordt minder goed door deze katten verzorgd. Een eigenaar kan hier meestal ook belangrijke informatie bij leveren. Zoals de hoeveelheid eten, drinken, gedragsveranderingen etc. Bij ernstige gevallen is er zelfs soms door een dierenarts een hartruis te horen. Dit zijn allemaal symptomen die een dierenarts met een algemeen lichamelijk onderzoek kan opmerken en die een te snel werkende schildklier bij katten doet vermoeden.
Om het vermoeden van een overactieve schildklier te bevestigen moet er een bloedonderzoek gedaan worden. Bij katten met een normaal werkende schildklier is de waarde van het schildklierhormoon, het thyroxine of afgekort de T4 waarde, tussen de 0,8 en 4,0 µg/dL. Zit de schildklierwaarde boven de 4,0 µg/dL dan is er sprake van een te snel werkende schildklier. Het is echter belangrijk dat het bloedonderzoek ook andere organen beoordeelt. In veel gevallen kan een overactieve schildklier namelijk andere orgaanproblemen maskeren.
Hoe vaak komt een te snel werkende schildklier voor bij katten?
Een overactieve schildklier wordt sinds de jaren 70 van de vorige eeuw steeds vaker vastgesteld. De diergeneeskunde wordt steeds beter en ook eigenaren zijn steeds vaker bereid om hun oudere kat te laten onderzoeken indien ze niet meer gezond lijken te zijn.
Inmiddels wordt deze aandoening volgens het artikel “Hyperthyroidism in cats: What’s causing this epidemic of thyroid disease and can we prevent it?” bij ongeveer 10% van alle katten die ouder zijn dan 10 jaar vastgesteld.
Behandeling van een overactieve schildklier bij katten
Wanneer een kat een te hard werkende schildklier heeft zal hier wat aan gedaan moeten worden. En daar zijn verschillende mogelijkheden voor:
Radioactieve jodium behandeling.
Er is een mogelijkheid om in een speciaal ziekenhuis een radio-actieve jodium behandeling te laten uitvoeren. De kat met te snel werkende schildklier wordt dan voor ongeveer 10 dagen opgenomen. Hij krijgt dan radioactieve jodium via een infuus toegediend. Aangezien je kat dan tijdelijk radioactief is moet deze behandeling plaatsvinden in die speciale kliniek. Hij kan niet thuis bij jou zijn omdat dit gevaarlijk is voor jou en je gezin. Het radioactieve jodium wordt nagenoeg enkel opgenomen door de schildklier van jouw kat. Het werkt dus vrijwel enkel in de schildklier. De radioactiviteit maakt het grootste deel van het schildklierweefsel stuk. De hormoonproductie zal vervolgens afnemen tot een normaal niveau.
Deze behandeling is volgens het artikel “Radioiodine treatment of hyperthyroidism” de veiligste behandeling van een overactieve schildklier. Ook heeft deze behandeling de minste bijwerkingen. Maar tegelijk is het ook de duurste behandeling. In een zeldzaam geval kan er als complicatie te weinig hormoon aangemaakt worden na de behandeling. Dit moet vervolgens dan weer met medicijnen opgelost worden.
Operatie
De schildklieren kunnen bij katten ook operatief verwijderd worden. Tegen de schildklier aan liggen de bijschildklieren en deze mogen niet beschadigd raken. Indien dit toch gebeurt dan kan je kat binnen 24u overlijden aan de gevolgen hiervan. Aangezien een schildklier en bijschildklier erg klein en delicaat zijn is er altijd een risico dat die bijschildklier beschadigd raakt tijdens een operatie. Daarom wordt deze operatie tegenwoordig niet vaak meer uitgevoerd. Volgens het onderzoek “Surgical options for the treatment of hyperthyroidism in the cat” is de kans van slagen van deze operatie sterk afhankelijk van hoe vaak een dierenarts deze operatie uitvoert.
Medicijnen
De goedkoopste behandeling voor een te snel werkende schildklier bij katten is het toedienen van schildklierremmende medicijnen. De medicatie moet dagelijks aan je kat worden gegeven. Dit is vaak in de vorm van tabletten, maar het kan ook als een zalf die op de oorschelp wordt aangebracht gebruikt worden. Na het starten van de behandeling is het noodzakelijk om op gezette tijden de schildklierhormoonspiegels te controleren via een bloedonderzoek. Dit om te bepalen of de dosering juist is. Indien aanpassingen nodig zijn, zal het bloedonderzoek herhaald moeten worden.
Als de dosering echter juist blijkt, is het aan te raden om elke zes maanden een controle uit te voeren om te verzekeren dat de tumor niet meer hormoon is gaan produceren. Indien dit het geval is dan zal dit een aanpassing van de dosering vereisen. Gezien de aard van de tumor, die geneigd is te groeien, kan het zijn dat de aanvankelijke dosering op den duur niet meer volstaat. Ondanks dat het af te raden is, slaan veel eigenaren deze controles over en vertrouwen ze erop dat ze de symptomen van een te snel werkende schildklier zullen herkennen indien het terugkeert.
Volgens het artikel “Medical management of hyperthyroidism” krijgt ongeveer 20% van de katten (milde) bijwerkingen bij het geven van deze medicatie.
Schildklier kattenvoer
Er is echter ook sinds een aantal jaren een alternatief wat bijzonder goed blijkt te werken bij veel katten. En dat is het geven van een speciale voeding. En wel Hill’s y/d thyroid care brokken of vlees. Hierin zit veel minder jodium dan in gewoon kattenvoer. En wanneer er geen jodium is dan kan je kat ook geen schildklierhormoon aanmaken. Hier is namelijk jodium voor nodig. Eigenlijk vrij simpel dus. Deze voeding moet je kat dan wel de rest van zijn leven krijgen en ook absoluut geen andere voeding erbij gaan geven!!!
Wel is het verstandig om 3 weken na de start van die voeding het schildklierhormoon in het bloed te herhalen om te controleren of er ook werkelijk minder hormoon gemaakt wordt. Volgens het artikel “Assesment of renal function in hyperthyroid cats managed with an iodine controlled diet” blijkt dat 25% van de katten 8 weken na de start van het geven van deze voeding nog altijd een overactieve schildklier heeft. In dat geval is er bijgevolg een aanvullende behandeling nodig.
En let op! Eventueel andere aanwezige katten mogen deze voeding niet krijgen, want dan zal hun normaal werkende schildklier onvoldoende schildklier hormoon kunnen aanmaken.
Levensverwachting met behandeling
Wanneer een kat een behandeling krijgt waarbij het schildklierhormoon regelmatig gecontroleerd wordt en eventueel bijgestuurd wordt indien nodig, dan is er in principe geen verminderde levensduur te verwachten bij deze katten met een te snel werkende schildklier. Volgens het artikel “Hyperthyroidism in the domestic cat (felis catus): informed treatment choice based on survival analysis” leven katten met een operatieve behandeling en een medicamenteuze behandeling ongeveer even lang na de start van de behandeling, namelijk 23,5 maanden.
Het artikel “Survival times for cats with hyperthyroidism treated with iodine 131, methimazole, or both: 167 cases (1996–2003)” laat echter zien dat de gemiddelde overlevingstijd met een radioactieve jodium behandeling gemiddeld 4,0 jaar is. Daarbij moet je er wel rekening mee houden dat katten vaker de radioactieve jodium behandeling krijgen wanneer ze nog relatief jong zijn en dus sowieso een grotere kans hadden om nog langer te leven.
Een te snel werkende schildklier bij katten onbehandeld laten
Er zijn echter geen onderzoeken terug te vinden die aangeven hoe lang een kat gemiddeld overleeft zonder dat de overactieve schildklier afgeremd wordt. Wel ontstaan er op termijn een verhoogde bloeddruk, hartfalen, nierfalen en een uitgemergeld lichaam. Deze aandoeningen die ontstaan als gevolg van de overactieve schildklier bij katten zijn op korte termijn dodelijk. Duidelijk is het dus wel dat een onbehandelde overactieve schildklier de kwaliteit van leven en de levensduur van je kat aanzienlijk zal verminderen.
Kat met een schildklier probleem laten inslapen
Indien je erover nadenkt om je kat te laten inslapen, dan is dat meestal omdat je geen zin hebt in dure kosten of gedoe met medicatie en bloedonderzoeken. Het is een optie om je kat met een schildklierprobleem te laten inslapen, maar we willen dit zeker niet stimuleren.
De medicatie is over het algemeen zeker niet duur en de meeste katten zijn bereid om hun medicatie in te nemen wanneer je er iets lekkers omheen doet, zoals wat kaas of smeerworst. Hoewel het beter is om met bloedonderzoeken te kijken of de behandeling goed aanslaat, is het ook mogelijk om het effect van de behandeling te beoordelen op basis van de overblijvende symptomen. Tenzij je kat onderliggende medische problemen heeft of absoluut weigert medicatie door te slikken en jou als eigenaar helemaal openkrabt bij het geven ervan, is er naar onze mening geen reden om je kat te moeten laten inslapen wanneer hij een te snel werkende schildklier heeft.
Veel succes!
Hopelijk heb je met dit artikel de juiste informatie ontvangen om een goede keuze te maken voor het geven van een behandeling aan je kat. Je zult zien dat hij zich weer een stuk lekkerder gaat voelen en haast weer een jonge kat lijkt te worden nadat er een behandeling ingesteld werd. Veel succes! En mocht je nog vragen hebben over dit onderwerp, dan kun je altijd onze dierenarts Nanda om advies vragen via whatsapp. Hieronder lees je hoe je met haar in contact kunt komen.
Vraag advies aan dierenarts Nanda
Heeft je hond of kat een medisch probleem? En wil je advies van een onafhankelijke dierenarts? Dan kun je gebruik maken van onderstaande whatsapp knop om advies aan te vragen. Dierenarts Nanda zal je dan zo goed mogelijk proberen te helpen. Stuur gerust foto’s of filmpjes mee. Op de Home-pagina vind je meer informatie over deze manier van advies geven en lees je wat de kosten voor het geven van het advies zijn. Hoe dan ook, veel sterkte voor zowel jou als je hond of kat!
