Inleiding
Bij suikerziekte, ook wel diabetes mellitus genoemd, is het suikergehalte in het bloed hoger geworden dan het hoort te zijn. Als gevolg daarvan gaan de nieren de suiker met de urine uit het lichaam wegwerken. Hierdoor wordt de urine heel waterig en vooral vèèl. Als symptomen krijg je dan dat de hond veel gaat plassen en ook veel drinken om niet uit te drogen. Ze vallen snel af en hebben toch vaak een behoorlijke eetlust. Zodra de diagnose gesteld is kan de behandeling beginnen. Genezing van suikerziekte is bij honden helaas zelden het geval. Dit in tegenstelling tot suikerziekte bij katten. Hieronder wordt de ziekte verder tot in detail uitgelegd.
Wat is suikerziekte?
Zoals ik al schreef is er sprake van suikerziekte als het suikergehalte in het bloed hoger is dan normaal. Bij honden is de normale bloedsuikerwaarde tussen de 4 en de 8 mmol/L. Wordt het bloedsuikergehalte hoger dan 10 mmol/L dan gaan de nieren die suiker niet meer proberen te bewaren. Ze laten die suikermoleculen met de urine mee het lichaam verlaten. Het nadeel van die suikermoleculen is dat ze heel veel water met zich mee trekken. De urine van een hond met suikerziekte is dus erg waterig en bevat daarbij ook nog eens suikermoleculen. En de hoeveelheid urine is ook enorm toegenomen.
Suiker is brandstof voor de cellen
Alle lichaamscellen gebruiken suiker als brandstof om hun werk te kunnen doen. Er is insuline nodig om de suiker vanuit het bloed naar de cellen te brengen. Het hormoon insuline wordt gemaakt door de alvleesklier. Lukt het de alvleesklier niet om insuline te maken, of werkt de insuline niet goed, dan stijgt het suikergehalte in het bloed. Daarnaast wordt het suikergehalte in de cellen te laag. Hierdoor kunnen de cellen hun werk niet meer (goed) uitvoeren. Die cellen geven het signaal aan de hersenen dat ze suiker nodig hebben. Daardoor hebben honden met suikerziekte meestal flinke honger en eten ze meer dan vroeger. Maar door het verlies van de suikers via de urine valt hij toch af, ondanks de grotere hoeveelheden die hij eet.
Waardoor ontstaat diabetes?
Suikerziekte ontstaat als de insuline er niet voor kan zorgen dat de suiker vanuit het bloed de cellen in gebracht wordt. Dit kan zijn omdat er geen of te weinig insuline gemaakt wordt. We spreken in dat geval van diabetes type 1. Maar het is ook mogelijk dat de insuline niet goed kan werken. In dat geval spreken we van diabetes type 2, 3 of 4. Bij honden komt diabetes type 1 het meest voor.
Bij diabetes type 1 worden de alvleeskliercellen kapot gemaakt. Meestal is dit het geval doordat het eigen lichaam de cellen aanvalt. Hierdoor maakt de alvleesklier minder insuline en is er dus geen goed mechanisme om de glucose van het bloed naar de cellen te transporteren.
Bij diabetes type (2 zeldzaam), 3 en 4 is er sprake van insuline resistentie. De insuline is er dus wel, maar kan niet goed zijn werk doen. Dit komt met name voor bij niet gesteriliseerde teven (tijdens en) na de loopsheid. Bij honden die al erg lang prednison krijgen voor een ander medisch probleem. Of, iets zeldzamer, als gevolg van een overproductie van het cortisol hormoon. Dit noemen we ook wel de ziekte van Cushing of Hyperadrenocorticisme.
Hoe herken je suikerziekte bij een hond?
Veel drinken en veel plassen
Er zijn een aantal kenmerken waaraan je kunt vermoeden dat een hond suikerziekte heeft. Er zal een grotere hoeveelheid urine worden gemaakt door de hond met suikerziekte. Doordat hij grotere hoeveelheden urine maakt gaat hij ook meer drinken om ervoor te zorgen dat hij niet zal uitdrogen. Deze symptomen komen echter ook voor bij andere medische problemen zoals bijvoorbeeld nierfalen.
Afvallen ondanks meer eten
Daarnaast zal hij in vrij snel tempo gaan afvallen. Hij heeft echter best wel veel honger, maar zelfs wanneer je hem meer eten geeft zal hij niet in gewicht aankomen.
Overige symptomen van suikerziekte
Doorgaans heeft een eigenaar op dit punt wel door dat er iets mis is. Maar soms is dat ook niet het geval. Naast het vele drinken en vele plassen is het mogelijk dat hij wankelt tijdens het lopen. Dit is het gevolg van aantasting van de zenuwen die de spieren aan sturen. Ook voelt hij zich beroerd en kan behoorlijk lui lijken. Soms zijn ze ook een beetje chagrijnig. Het hebben van suikerziekte zorgt gelukkig niet voor pijn. Dat scheelt. Maar ze voelen zich echt niet prettig. Door een binding van glucose aan een eiwit kan er een neerslag ontstaan in de lenzen van de hond. Hierdoor kan er in een heel snel tempo staar ontstaan en dus blindheid.
Coma en dood als gevolg van ketoacidose
Wordt hij op dat moment nog steeds niet geholpen dan gaan ook zijn hersenen niet meer genoeg suiker krijgen om goed te kunnen werken. Gelukkig heeft het lichaam daar wat op bedacht als back-up plan. Hersenen kunnen namelijk ook ketonen gebruiken als brandstof. Dus wanneer er te weinig suiker is gaat het lichaam ketonen maken. De hersenen kunnen dan blijven functioneren. Maar goed, de hond voelt zich alsnog flink beroerd. Uiteindelijk zullen er zodanig veel ketonen gemaakt worden in het lichaam dat het bloed gaat verzuren. En op dat moment gaat het lichaam ermee stoppen. Dat noemen we ook een ketoacidose. Hiervan zal de hond in een coma raken en uiteindelijk sterven als hij niet binnen een paar uur een behandeling krijgt.
Hoe kun je suikerziekte vaststellen bij een hond
Naar je dierenarts
Het beste kunt u met uw hond naar de dierenarts toe gaan wanneer u denkt dat er mogelijk sprake zou kunnen zijn van suikerziekte. De dierenarts zal hem helemaal nakijken en bloed bij hem afnemen. Mogelijk doen ze ook een urine onderzoek. Aan de hand hiervan kunnen ze vaststellen of er sprake is van suikerziekte.
Zelf een urine onderzoek uitvoeren
Wil je liever niet naar de dierenarts? Bijvoorbeeld omdat je hond echt panisch wordt? Dan kun je ook zelf een urine onderzoek doen. Zoals gezegd heeft een hond met suikerziekte suiker in zijn urine zitten. Dit zit er niet in bij een hond zonder suikerziekte. Met deze urine testkit kun je de ochtendurine van je hond onderzoeken.
De ochtendurine vang je op in een schoon bakje. Er mag geen suiker in gezeten hebben!!! Dus een afgewassen jampotje of koffiekopje waar ook suiker in gebruikt werd mag niet. Dat levert een valse test op. Je doopt 1 stripje even snel in de urine zodat hij nat is. Daarna haal je hem er gelijk weer uit. Na 30 seconden kun je de betreffende kleurtjes vergelijken met de normaalwaarden. En in het geval van suikerziekte zal in elk geval de glucose (dit is de naam van de suiker in het bloed) verhoogd zijn. Ook zal de “specific gravity” een lagere waarde hebben dan 1030. Dit geeft aan hoe waterig de urine is. Als daarnaast ook het vakje van de ketonen verhoogd is dan heeft je hond zelfs al wat langer last van suikerziekte.
Zelf zijn bloedsuikerwaarde meten
Heeft hij suiker in de urine dan is de kans zeer groot dat hij suikerziekte heeft. Bij een ernstige nierfalen kan er echter ook suiker via de urine het lichaam verdwijnen. Dus we moeten nog verder onderzoek doen. Daarvoor moet zijn bloedsuikerwaarde bepaald worden. Hiervoor kunt u gebruik maken van een glucosemeter voor mensen. In feite is elke meter goed, maar sommige willen wat meer bloed hebben dan anderen voordat ze de suikerwaarde willen bepalen. Hier is een voorbeeld van een goedkope glucosemeter die u kunt gebruiken.
Om het suikergehalte in het bloed van uw hond te meten kunt u met een steriel naaldje het bloedvat aan de rand van de oorschelp bij uw hond aanprikken nadat u die plek met een alcohol-doekje hebt gereinigd. Dit is de minst pijnlijke plek voor een hond. Maar als het beter lukt in het midden van de oorschelp dan mag dat ook. U kunt de bij de glucose meter bijgeleverde naaldjes gebruiken. Ik vind het zelf echter makkelijker om deze naaldjes te gebruiken. Hier ziet u een filmpje hoe u zelf bij uw hond het suikergehalte kunt meten. Het lijkt enger dan dat het werkelijk is! Prik niet te diep en prik op een plek waar je een bloedvaatje ziet lopen.
Bij welke bloedsuikerwaarde is er suikerziekte?
Wanneer de bloedsuikerwaarde tussen de 4,0 en de 9,0 mmol/L zit dan heeft uw hond geen suikerziekte. Let even op die mmol/L. Sommige meters staan ingesteld in de amerikaanse eenheid mg/dL. Dit kun je doorgaans aanpassen. Zit de waarde boven de 9,0 mmol/L dan is er wel sprake van suikerziekte. Het is meestal zo dat er een waarde van boven de 13mmol/L is bij honden met suikerziekte.
Is er sprake van suikerziekte dan is het echt beter voor de hond om even langs de dierenarts te gaan. Deze zal dan alsnog een keer wat bloed afnemen om de diagnose te bevestigen. En op basis daarvan kan een dierenarts dan de medicatie (insuline) gaan voorschrijven. en je de uitleg geven hoe je het moet inspuiten.
Behandeling van diabetes bij de hond
Insuline injecties
Voor mensen zijn er diverse tabletten beschikbaar waarin insuline zit. Op die manier kan er bij veel mensen hun suikerziekte behandeld worden. Bij honden werken deze middelen helaas niet. De enige optie om een hond met suikerziekte te behandelen is door hem 1x of 2x daags een injectie met insuline te geven. De dosering hangt af van de suikerwaarde in het bloed.
De controles
De eerste paar dagen wordt 1x daags (soms 2x daags) de insuline gegeven en vervolgens 7 uur later het suikergehalte in het bloed bepaald. Deze moet dan idealiter tussen de 6,0 en 8,0 mmol/L zitten. Is dat niet het geval dan wordt de insuline dosering aangepast en 3 dagen later volgt er weer een bloedsuikermeting. Wanneer de juiste dosering is verkregen wordt de meting een week later weer gedaan. Is deze nog steeds goed dan kan de meting elke 2-4 maanden herhaald worden.
Zodra de metingen goed zijn zou de hond geen symptomen van suikerziekte meer moeten hebben. De eigenaar dient de weken en maanden daarna goed te letten op het drinkgedrag van de hond en de mate van zeuren om eten en evt het afvallen. Zodra deze symptomen weer verschijnen moet de suikerwaarde weer gemeten worden en indien nodig de insuline dosering aangepast worden. Heb je zelf een glucose meter in huis dan kun je zelf af en toe de glucose waarde in het bloed meten (7 uur na het toedienen van de insuline!)
Een hond met suikerziekte wil niet eten
Wanneer een hond niet wil eten mag er maar maximaal 1/3e van de dosering van insuline gegeven worden. Dit om te voorkomen dat hij een te laag bloedsuiker gehalte zal krijgen. Hieraan kan hij binnen een paar uur overlijden en dit moet dus ten alle tijden voorkomen worden. Het is veiliger om hem te weinig insuline te geven dan om hem teveel insuline te geven. Wanneer uw hond zijn voeding heeft uitgebraakt terwijl u wel al de insuline gegeven heeft dan moet u proberen of u er toch nog weer wat eten bij hem in kunt krijgen. Of om zijn minst een paar dextro-energy snoepjes (=druivensuiker dat makkelijk door het lichaam omgezet wordt tot glucose). Voor noodgevallen is het altijd prettig wanneer u dat op voorhand in huis gehaald heeft.
Speciale voeding voor honden met diabetes
Naast enkel het geven van insuline is het ook verstandig om een speciale voeding te gaan geven. Het liefst worden er zo min mogelijk koolhydraten gegeven. Want koolhydraten zorgen ervoor dat er heel veel suiker ineens vrij komt en er een piek in de bloedsuikerspiegel ontstaat. Geef je meer eiwitten en vetten dan wordt de bloedsuikerwaarde veel stabieler over de dag heen waardoor een hond met suikerziekte veel minder insuline nodig heeft om die schommelingen op te vangen. Een goede voeding voor honden met suikerziekte zijn de Diabetic brokken van Royal Canin. Hierin zitten veel eiwitten en vetten en weinig koolhydraten.
Afvallen!!!!
Verder is het belangrijk dat een hond die te dik is gaat afvallen en dat hij veel actiever gaat worden. Hierdoor zal zijn insuline resistentie heel drastisch verminderen en heeft hij dus veel minder insuline nodig om een normale bloedsuiker waarde te krijgen.
Kan een hond genezen van suikerziekte?
Het is mogelijk dat een hond geneest van suikerziekte, maar het is wel zeldzaam. Met name wanneer de teef niet gesteriliseerd was en dit wel wordt of wanneer de hond prednison kreeg en daar nu een alternatief voor genomen is. Alleen dan is er kans op herstel. Maar de kans op herstel is klein.
De kans op dit herstel verhoogt zodra een te dikke hond in elk geval al goed aan het afvallen is door de juiste voeding (Royal Canin Diabetic) en veel aan lichaamsbeweging is gaan doen. Door deze twee factoren neemt de insuline-resistentie enorm af en hoeft zijn alvleesklier dus blijvend niet een overschot aan insuline te maken. Wel blijven deze honden levenslang een extra risico lopen op het wederom ontstaan van suikerziekte en dus moet u als eigenaar wel heel goed op de symptomen blijven letten en het liefst ook af en toe zijn suiker gehalte even meten.
Suikerziekte de oorzaak van blaasontsteking
Als gevolg van de verhoogde bloedsuikerspiegel is de hond veel gevoeliger voor infecties. Een veel voorkomende infectie die we zien bij honden met suikerziekte is een blaasontsteking. Gelukkig kunt u die ook zelf vaststellen met het al eerder genoemde urine onderzoek. Op het teststripje zit ook een vakje dat aangeeft of er bloed in de urine zit. Dat is namelijk het vakje “erytrocyten” beter bekend onder de naam rode bloedcellen. Zijn die aanwezig dan is er hoogst waarschijnlijk sprake van een blaasontsteking en moet je even naar je dierenarts met je hond.
Wat zijn de kosten van een hond met suikerziekte?
Dat is natuurlijk lastig te beoordelen. De ene hond reageert veel beter op insuline dan de andere en hoe beter ze reageren hoe minder vaak ze naar een dierenarts hoeven ter controle. Daarnaast hangt de insuline dosering ook een beetje af van de grootte van de hond. Maar de behandeling van een hond met suikerziekte komt zelden boven gemiddeld €30,- per maand uit. Dat staat uiteraard los van de allereerste onderzoeken, die wat meer kosten. En zeker wanneer u zelf de glucose metingen met een glucosemeter uitvoert bij uw hond dan hoeft het echt niet duur te zijn.
Wat is de levensverwachting van een hond met suikerziekte?
Een hond met suikerziekte die stabiel is ingesteld op insuline heeft een normale levensverwachting. Hij kan even oud worden als hij zou worden als hij geen suikerziekte had gehad. Is een hond echter minder stabiel te krijgen dan zal hij vermoedelijk gemiddeld iets minder oud worden. Maar dan nog kan hij behoorlijk wat jaren een gelukkig leven hebben. Wel is de kans dan aanwezig dat u uiteindelijk zult moeten gaan kiezen om hem te laten inslapen.
Suikerziekte en ziekte van cushing
Bij honden die niet goed op orde te krijgen zijn met de insuline speelt er vaak een onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is er dan sprake van de ziekte van cushing. Hierbij wordt er teveel cortisol door het lichaam aangemaakt. Dit kan komen door een (kleine, goedaardige) tumor in de hersenen, ofwel door een (kwaadaardige) tumor in de bijnier. Dit is een ernstige aandoening die behandeld moet worden. Zodra dit goed op de rit is dan zal de behandeling van de suikerziekte ook een stuk makkelijker worden. De kosten nemen dan helaas wel flink toe. Er moeten immers twee medische problemen opgelost worden.
Op vakantie gaan als je een hond met suikerziekte hebt
Ja, dit is een lastig probleem. De hond heeft immers wel 1x of 2x daags insuline nodig. Toch blijkt in de praktijk dat de meeste mensen gewoon wel iemand in hun omgeving vinden die bereid is om de hond te voorzien van injecties terwijl de eigenaar op vakantie gaat. Je kunt dan met je dierenarts bespreken of het mogelijk is dat deze de buurman/vrouw leert om de injecties te geven. Ook zijn er pensions te vinden waarbij de verzorger bereid is om de hond zijn insuline te geven. En als dat echt niet lukt dan kun je ook vragen of uw hond gedurende uw vakantie bij de dierenarts in de praktijk mag verblijven. Hoewel dat best een aardige kostenpost met zich mee kan brengen. Maar het mooiste is het om gewoon je hond mee te nemen op vakantie!
Hulp of begeleiding van mij nodig?
Mocht u behoefte hebben aan overleg of hulp van mij bij de behandeling van uw hond met suikerziekte dan kunt u mij een whatsapp bericht sturen.