Een Lintworm bij katten

Een lintworm bij katten. Getver! Liever niet, toch? In dit artikel leggen we je alles uit over lintwormen bij katten. We bespreken wat het is en welke symptomen je kunt zien als je kat besmet is. En we vertellen welke gevolgen het kan hebben. Voor je kat, maar ook voor jou als eigenaar. Maar het meest belangrijke: wat je eraan kunt doen. En hoe je een lintworm bij je kat kan voorkomen. 

Kat een kat een lintworm krijgen?

Niet alleen is het mogelijk dat katten een lintworm kunnen krijgen. Ze hebben ze zelfs behoorlijk vaak. Volgens een groot onderzoek in Frankrijk uit 2022 heeft 3% van de franse katten een lintworm in zijn darmen zitten. De verwachting is dat dit in Nederland niet veel anders is. Met andere woorden, ongeveer 1 van de 33 katten heeft een lintworm opgelopen. Aangezien er ongeveer 4 miljoen katten in Nederland leven, hebben ongeveer 120.000 katten in Nederland een lintworm. En mogelijk hun eigenaar dus ook. Hierover vertellen we je verderop in dit artikel meer. 

Welke lintworm soorten komen voor bij Nederlandse en Belgische katten?

De meest voorkomende lintworm bij Nederlandse en Belgische katten zijn de lintwormen met de naam Dipylidium caninum en de Taenia taeniaeformis. Heel af en toe komt er ook nog Echinococcus multilocularis voor. Deze namen mag je gelijk weer vergeten. Wij gaan het hebben over de vlooien-lintworm, dat is de Dipylidium caninum. De rauw-vlees-lintworm, dat is de Taenia taeniaeformis. En de vossen-lintworm, Echinococcus multilocularis.

Hoe krijgen katten een lintworm in hun buik?

De vlooien-lintworm krijgen katten via eventuele vlooien die er op ze leven. De lintworm-eitjes zitten in het lichaam van de vlo. Wanneer je kat zichzelf wast kan het gebeuren dat hij zo’n vlo binnen krijgt in zijn maag-darm-stelsel. Tijdens de vertering gaat de vlo verloren, maar de lintworm-eitjes zijn heel resistent voor maagzuur. Zij blijven dan ook in leven. In de dunne darm komen deze eitjes uit en vormen de lintworm. Volgens het artikel “Occurrence of Dipylidium caninum in fleas from client-owned cats and dogs in Europe using a new PCR detection assay” hebben 4,37% van de katten vlooien op zich die besmet zijn met de vlooien-lintworm.

De rauw-vlees-lintworm krijgen ze via het opeten van met name ratten en muizen. De oorspronkelijke eitjes van de lintworm worden door de ratten of muizen opgenomen waarna die eitjes uitkomen en zogenaamde cysten gaan vormen in de lever en andere organen van de muizen of ratten. Als je kat dan deze besmette rat of muis opeet krijgt hij die cysten binnen. Ook deze cysten zijn zeer resistent aan maagzuur. In de dunne darm van katten aangekomen zullen ze dan een volwassen lintworm vormen die op zijn beurt eitjes kan gaan vormen om de omgeving van de katten te gaan besmetten.

De vossen-lintworm kunnen ze oplopen door met ontlasting van besmette dieren in contact te komen en dat hoeft niet persé de vos te zijn. Maar ook kunnen ze de vossen-lintworm oplopen als ze een knaagdier opeten dat besmet is met de vossen-lintworm. Volgens het onderzoek “Echinococcus multilocularis infections in domestic dogs and cats from Germany and other European countries” hebben slechts 0,34% van de katten in Europa een besmetting opgelopen met deze vossen-lintworm. 

Welke symptomen kun je zien bij een kat met een lintworm?

Over het algemeen hebben katten zelf weinig last van de lintworm die in hun darmen aanwezig zit. Maar er zijn een aantal symptomen die je zou kunnen opmerken:

• Witte kleine sliertjes die vanzelf uit de anus van je kat kruipen. Dit zijn de proglottiden. 
• Deze sliertjes drogen op tot een soort van rijstkorrels. Deze kun je aantreffen op de plek waar je kat graag ligt te slapen. 
• Jeuk aan zijn anus als gevolg van dat gewriemel van de lintworm stukjes
• Milde diarree
• Heel af en toe wordt een lintworm in zijn geheel uitgebraakt. 
• Heel af en toe kun je de lintworm in zijn geheel tegen komen in de ontlasting van je kat
• Er kan een doffe vacht ontstaan als gevolg van verminderde beschikbaarheid van voedingsstoffen. 
• Afvallen vanwege minder voedsel zelf kunnen opnemen
• Verminderde eetlust door darmontstekingen 

Bij de vossenlintworm kunnen de klachten echter veel ernstiger zijn. Er ontstaan namelijk zeer grote blaasjes, gevuld met vocht en eitjes in het lichaam van katten. Dit kan in organen optreden met uitval van dat orgaan tot gevolg. De symptomen kunnen dan ook heel divers zijn. Deze lintworm komt echter gelukkig heel weinig voor in Nederland en België. 

Hoe kom je erachter dat jouw kat besmet is met een lintworm?

Je kunt bij je dierenarts een ontlasting-onderzoek laten uitvoeren. Deze zal dan de ontlasting van je kat onderzoeken op allerlei wormen, waaronder ook de lintworm. Maar eigenlijk is het helemaal niet nodig om een diagnose te stellen. Het onderzoek kost namelijk ongeveer 10x zoveel als je kat even een ontworming geven. In de meeste gevallen heeft een kat ook nauwelijks klachten van de lintworm en is het de eigenaar zelf die opmerkt dat er witte sliertjes uit de anus van hun kat kruipen. 

Kan een lintworm bij katten vanzelf weggaan?

Als katten slechts 1 lintworm hebben dan kan deze dood gaan in de darmen van je kat, waarna hij met de ontlasting mee naar buiten komt. Je kat is dan van zijn lintworm verlost. In de meeste gevallen zijn er echter meerdere lintwormen in de darmen van je kat. De kans dat hij dus helemaal vrij is van lintwormen nadat hij er een heeft uitgepoept is dan ook klein. De lintworm leeft meestal enkele maanden en dus heeft je kat wel erg lang “last” van deze lintworm. Daarom kun je katten waarvan je weet dat ze een lintworm hebben beter een behandeling tegen lintwormen geven. 

Hoe behandel je een kat met een lintworm?

Gelukkig zijn hier vele mogelijkheden voor. De goedkoopste oplossing is om je kat een ontworming te geven die ook lintwormen dood maakt. Dat zijn tegenwoordig de meeste ontwormingen wel. Of een ontworming tegen lintwormen werkt kun je teruglezen in de bijsluiter van de ontworming. Je kunt kiezen uit tabletten, pipetjes voor in de nek of pasta’s. Hieronder geven we je een voorbeeld van een geschikte ontworming tegen lintwormen. Ze werken ook tegen alle andere soorten wormen die katten in hun darmen kunnen hebben. Hier lees je hoe je jouw kat een pil kunt geven.

Hoe vaak moet ik mijn kat ontwormen?

 Als je denkt dat je kat een lintworm heeft, dan volstaat 1 behandeling met èèn van onderstaande middelen. In het geval van lintworm besmettingen bij katten is het niet nodig om de behandeling te herhalen na een paar weken. Dit is wel het geval bij een besmetting met spoelwormen en haakwormen. In dat geval moet de behandeling na 3 weken herhaald worden omdat de jonge stadia van de wormen niet altijd dood gaan van de ontworming. Maar bij een lintworm speelt dit probleem niet. 

 Vanuit de ESCCAP (european scientific counsel companian animal parasites) wordt geadviseerd om je kat elke 3 maanden een ontworming te geven om de gevolgen van een wormbesmetting zo minimaal mogelijk te houden. Dat geldt dus voor alle soorten darmwormen die kunnen spelen bij je kat. Niet alleen voor lintwormen bij katten. 

Hoe is de levenscyclus van een lintworm bij katten?

Vlooien-lintworm

Een volwassen lintworm zit in de darm van katten. Daar maakt hij eitjes in de proglottiden. Deze worden vervolgens losgemaakt van de lintworm. Ze kruipen via de anus van deze katten naar buiten en besmetten daar de omgeving. Deze eitjes worden opgegeten door vlooienlarven. Terwijl de vlooienlarve volwassen wordt groeit ook het lintworm-eitje. Het vormt zich dan in de vlo tot een cysticercoid larve. Dit is een heel resistente lintworm-larve. Als je kat zichzelf likt tijdens het wassen kan hij deze vlo, met daarin de resistente lintworm-larve, binnen krijgen. De vlo wordt in de maagsappen opgelost, maar de resistente larve kan hier wel tegen. Uiteindelijk komt hij uit in de darm van de katten. Daar kan de larve uitgroeien tot een volwassen lintworm, die op zijn beurt weer proglottiden met eitjes zal gaan maken.

Rauw-vlees-lintworm

Bij deze lintworm verloopt het ongeveer vergelijkbaar. De volwassen lintworm leeft in de darm van katten. Deze maakt proglottiden met eitjes. Die komen met de ontlasting mee naar buiten. Deze ontlasting kan zich gaan verspreiden over grassen en plantjes of in water. En de eitjes van de lintworm dus ook. Een muis of een rat eet van de plantjes of drinkt uit besmet water en raakt zo besmet met de eitjes. In de knaagdieren ontwikkelen de eitjes zich tot cysten. Dit zijn ook weer resistente varianten van een lintworm-jonkie. Die resistente cysten vormen zich vooral in organen van de knaagdieren. Zodra de kat deze rat of muis vangt en opeet komen de resistente cysten in de maag. Ook zij gaan niet kapot van het maagzuur, maar komen aan in de darmen van je kat. Daar groeien deze lintwormen verder tot volwassen lintwormen die zich weer kunnen voortplanten. 

Vossen-lintworm

Een volwassen lintworm zit in de darm van meestal een vos, maar een hond of kat kan ook. In de darm vormt hij eitjes. Dat wordt ook in een proglottide gedaan, maar bij deze lintworm blijft de proglottide aan het lichaam vast zitten. De eitjes komen dus uit de proglottide terwijl dit nog in het lichaam van het dier zit. Deze eitjes zullen met de ontlasting mee naar buiten komen en daar in de natuur verspreiden. De eitjes worden opgenomen door kleine knaagdieren zoals muizen. Daar ontstaan weer resistente larven van de lintworm. Met name in de lever, maar ook in andere organen. Deze resitente vormen heten ook wel hydatide cysten. Zij zijn in staat om te groeien en behoorlijk groot te worden waardoor het orgaan niet meer goed werkt. 

Vervolgens eet de eindgastheer, meestal de vos, deze muizen met de cysten op waarna de lintworm volwassen kan worden. Deze lintworm is echter behoorlijk klein en levert nauwelijks problemen voor je kat. Maar het is ook mogelijk dat je kat de tussengastheer is en niet de muis. In de organen van je kat zullen dan hydatide cysten kunnen ontstaan. En deze geven meer schade aan je kat, dan de volwassen lintworm. Gelukkig komt deze niet vaak bij katten voor.

Is het hebben van een lintworm gevaarlijk voor katten?

In principe zijn de meeste lintwormen voor je kat dus zeker niet levensgevaarlijk. Maar er zijn uitzonderingen mogelijk. Zoals we al schreven is het mogelijk dat je kat een probleem krijgt in zijn darmen. We spraken over een darmblokkade, maar eigenlijk is het vooral dat een stuk darm in een ander stuk darm klem kan komen te zitten. Dit is zeldzaam, maar wel mogelijk. Als gevolg hiervan kan je kat overlijden als er niet operatief ingegrepen wordt. 

Daarnaast is er het risico van het ontstaan van hydatide cysten van de vossen-lintworm. Ook die kans is klein aangezien katten niet vaak planten en bessen eten, maar het kan soms wel voorkomen. Afhankelijk van waar die cyste zit kan hij meer of minder voor ellende zorgen. 

Is een lintworm besmettelijk voor een mens?

Besmettingen met de rauw-vlees-lintworm is zeldzaam bij mensen in westerse landen. De vlooien-lintworm kan echter wel besmettingen bij mensen opleveren. Volwassen mensen zullen niet zo heel gauw een besmette vlo binnen krijgen en dus is de kans daar vrij klein. Maar kleine kinderen trekken zich van vlooien niets aan en dus kunnen zij wel een besmetting oplopen. Ook bij hen kun je kleine jeukende witte sliertjes uit hun anus zien kruipen en kunnen ze wat buikpijn klachten hebben of milde diarree.

De gevaarlijkste van al is echter de vossen-lintworm. Mocht jouw kat (of hond) de volwassen vossenlintworm in zijn darmen hebben zitten, dan komen de eitjes dus in jullie woning terecht. In dat geval is het mogelijk dat je die eitjes binnen krijgt. Zij gaan vervolgens ook in jouw lichaam hydatide cysten kunnen vormen. Het orgaan waarin ze dat doen zal daarvan schade ondervinden. Hoewel dit een zeer gevaarlijke lintworm is, hebben wij mensen hier zelden last van. De kans is overigens groter dat je bijvoorbeeld bessen plukt in het bos en op die manier besmet raakt dan dat je besmet raakt via je kat (of hond).

Kun je een besmetting met een lintworm voorkomen bij je kat?

De enige manier om lintwormen bij katten te voorkomen is door ervoor te zorgen dat ze nooit vlooien krijgen en geen ratten of muizen kunnen vangen. Zorg er dus voor dat je kat elke maand een vlooienmiddel toegediend krijgt. En is hij een echte jager? Doe hem dan een halsbandje met een belletje om. Dat zorgt ervoor dat de kans op het vangen van knaagdieren aanzienlijk afneemt. En daarmee natuurlijk de kans op het krijgen van een lintworm. En mocht hij toch een lintworm oplopen dan behandel je dat door hem elke 3 maanden een ontworming te geven. Zo voorkom je al zeer veel problemen bij katten. Veel succes!