Een benauwde kat, wat te doen?
Waarom ademt mijn kat raar?
Waarom je kat raar ademt of zelfs benauwd is hangt uiteraard van de oorzaak af. En ja, we begrijpen dat je die van ons wilt horen. Maar zo makkelijk is het helaas niet. Eerst krijg je van ons wat uitleg over hoe de longen en luchtwegen werken en waardoor de benauwdheid kan ontstaan. Met die informatie kun je hopelijk later in dit artikel zelf vaststellen waar de oorzaak voor de benauwdheid bij je kat zich mogelijk bevindt.
Hoe werken de luchtwegen en de longen?
Je kunt de longen en luchtwegen zien als een ballon. De bolle kant van een ballon zit in de borstholte en het tuutje is je luchtpijp. Nu is dat tuutje in werkelijkheid wat langer en in de ballon zelf zitten ook nog allemaal buisjes die de lucht brengen in allemaal kleine ballonnetjes, de longblaasjes. Die kleinere buisjes noemen we bronchiën en bronchiolen.
De lucht wordt dus via de luchtpijp, de bronchiën en de bronchiolen in de longblaasjes gebracht. Elk van die toegansbuizen kan om de een of andere medische reden geblokkeerd worden. De lucht kan dan dus niet (goed) door de buisjes heen.
Hierboven zie je een schematische weergave van een longblaasje. Daarvan zitten er dus heel veel per long, maar ze doen allemaal hetzelfde. Rond de longblaasjes zitten bloedvaten die de zuurstof moeten opnemen vanuit de toegevoerde lucht en de afvalstoffen zoals CO2 moeten afgeven aan die lucht. De longblaasjes moeten dus een zo groot mogelijk oppervlak hebben omdat ze op die manier zoveel mogelijk bloedvaten om zich heen kunnen hebben. En de wand van het longblaasje mag niet te dik zijn anders kan de zuurstof en de CO2 er niet doorheen.
De lucht komt dus via de luchtwegen in het longblaasje. Zuurstof uit de lucht wordt via de wand van de longblaasjes afgegeven aan de bloedvaatjes rondom het longblaasje. En de CO2 wordt vanuit het bloed in het bloedvaatje afgegeven aan de wand van het longblaasje en vanuit daar weer aan de lucht in het longblaasje. Vervolgens wordt de lucht uitgeademd en kan daarna het proces weer opnieuw beginnen. Een flink aantal onderdelen dus waar het mis kan gaan.
Hoe weet je of je kat het benauwd heeft?
Wanneer je kat in zijn hersenen het signaal krijgt dat hij niet genoeg zuurstof binnen krijgt en teveel CO2 bij zich houdt, dan krijgen je longen vanuit je hersenen het signaal dat ze vaker moeten gaan “ventileren”. Je kat moet dus vaker ademhalen. Het aantal ademhalingen per minuut neemt dan toe. Normaal gesproken ademen ze ongeveer 10-30 keer per minuut afhankelijk van of ze actief zijn of slapen. Maar hebben ze een gebrek aan zuurstof dan wordt dat veel vaker.
Zodra je kat echt een fors tekort aan zuurstof krijgt zal hij zijn bewegingen gaan beperken om zo zuurstof te besparen. Maar tegelijk zal hij door zijn bek gaan ademen in plaats van door zijn neus. Heeft hij dan nog altijd niet voldoende zuurstof dan zie je zijn pupillen groter worden en zal hij zijn (voor)poten wijd uit elkaar neer zetten. Op die manier rekt hij als het ware zijn borstkas wat op zodat er meer ruimte is voor de longblaasjes om open te gaan en op die manier meer lucht kunnen bevatten.
In veel gevallen zie je ook dat je kat probeert te hoesten, maar dat is niet altijd het geval.
Waardoor kan benauwdheid bij je kat ontstaan?
Er zijn meerdere mogelijkheden waardoor benauwdheid kan ontstaan. Zo kan er een blokkade zijn van de luchtpijp. Bijvoorbeeld als er iets je luchtpijp in geschoten is en er voor zorgt dat je stikt. Maar ook kunnen de bronchiën of bronchiolen het probleem zijn. Zij kunnen ofwel veel slijm bevatten doordat er een virus speelt, bijvoorbeeld het niesziekte virus. Ofwel kan de wand van de bronchiën en bronchiolen verdikt worden of samentrekken waardoor de buis aan de binnenkant een kleinere diameter krijgt. Er kan dan minder lucht doorheen vervoerd worden en kost het meer moeite om voldoende lucht binnen te krijgen. Dat zien we vooral wanneer een kat bronchitis of astma heeft.
Maar ook is het mogelijk dat de longblaasjeswand verdikt is en het zuurstof en de CO2 niet meer goed uitgewisseld kan worden met de bloedvaten. Dat zien we bijvoorbeeld bij een longontsteking.
En als laatste kan het nog zijn dat de longen, en daarmee dus ook de longblaasjes, niet meer kunnen uitzetten doordat er om de longen heen vloeistof of gas opgehoopt zit. Maar ook is het mogelijk dat er een scheur in het middenrif ontstaan is. Dit is de spier die de longen uit rekt waardoor ze lucht aanzuigen. Dit ontstaat vooral nadat je kat een aanrijding gehad heeft. De kans hierop kun je inschatten door naar zijn nagels te kijken. Zijn de puntjes van de nagels rafelig? Dan is de kans groot dat hij een aanrijding gehad heeft.
Benauwde kat ademt met bek open
Zoals we boven al eerder zeiden gaat een kat alleen met open bek ademen als hij via zijn neus niet meer voldoende adem kan halen. Is hij verder rustig als hij adem haalt via zijn bek dan is er geen reden voor acute paniek. Bij niesziekte zien we bijvoorbeeld dat een kat een verstopte neus heeft. Dan kan hij nog wel normaal adem halen via zijn bek.
Maar ademt je kat met zijn bek open en is hij verder nog steeds heel oncomfortabel? Dan krijgt hij waarschijnlijk nog steeds geen genoeg zuurstof in de bloedvaatjes rondom de longblaasjes. In dat geval kan het levensbedreigend worden. Je moet dan ook zo snel mogelijk je dierenarts bellen en per direct bij hem of haar langs gaan. Zij hebben (in vrijwel de meeste gevallen) een zuurstof-apparaat dat je kat van lucht kan voorzien waarin meer zuurstof zit dan in de gewone lucht. Vanaf dat moment kan je dierenarts op zoek gaan naar de oorzaak van de benauwdheid bij je kat.
Je kat ademt met de bek open en kwijlt
Wanneer je kat in erge ademnood is en heel veel moeite moet doen om zuurstof binnen te krijgen dan kan het zijn dat hij zijn tijd niet verdoet met het doorslikken van speeksel. Hij zal dan gaan kwijlen. Maar het is ook mogelijk dat hij een blokkade heeft zitten in zijn luchtpijp en keel waardoor het speeksel niet doorgeslikt kan worden. Het is dan ook belangrijk dat je met je kat naar je dierenarts toe gaat om hem te laten onderzoeken.
Je kat ademt zwaar en met geluid
Hoor je een rochelend geluid tijdens de ademhaling van je kat en lijkt hij zwaar te ademen? In dat geval zit er waarschijnlijk een ophoping van slijm in zijn luchtwegen als gevolg van een infectie of ontsteking. Het beste kun je met je kat naar je dierenarts toe gaan om hem te laten onderzoeken. Mocht hij niet extreem benauwd zijn dan kun je ook proberen of sensipharm pulmitranq helpt om zijn slijm weg te werken. Maar je kat mag in dat geval niet ernstig benauwd lijken te zijn!
Benauwde kat en hoesten
In vrijwel alle gevallen van benauwdheid zal je kat ook gaan hoesten. Hierbij probeert je kat het slijm uit de longblaasjes, bronchiolen, bronchiën en luchtpijp weg te “blazen” zodat de opening van de luchtwegen weer groter wordt en er dus meer ademlucht vervoerd kan worden. Hoesten wordt veroorzaakt door een reflex die opgewekt wordt door irritatie vanuit de luchtwegen.
Benauwde kat met niesziekte
Niesziekte moet je eigenlijk zien als een flinke verkoudheid zoals wij mensen die kennen. In geval van niesziekte kunnen de klachten heel mild zijn, maar ook heel hevig. Hoe slechter de weerstand van je kat (of kitten) is hoe heviger de niesziekte-virussen kunnen toeslaan. We hebben een aparte pagina die gaat over niesziekte bij de kat. Niesziekte geeft vooral een verstopte neus en veel slijm in de luchtpijp. Daarnaast kunnen er ook oogontstekingen ontstaan en problemen met eten omdat ze niet meer goed ruiken en soms wondjes in de mond krijgen. De klachten van niesziekte zijn ook veel minder wanneer je kat elk jaar gevaccineerd wordt.
Je oude kat is benauwd
In dit geval is het helaas vrijwel altijd best wel ernstig. Je oude kat heeft een slechtere weerstand dan toen hij nog jong was. Het kan dus een vorm van niesziekte zijn die je kat nu teistert en die een ernstige vorm aangenomen heeft.
Maar in de meeste gevallen speelt er bij oude katten een ophoping van vocht tussen de ribben en het longweefsel. Dit ontstaat bijvoorbeeld door hartfalen. Zijn hart kan in dat geval niet genoeg bloed rondpompen om het vocht weer uit de weefsels te halen wat hij daar eerder ingepompt heeft. Het vocht hoopt zich in dat geval vooral op in de ruimte tussen de longen en de ribben. Hierdoor kunnen de longen niet open gaan en hebben daardoor minder ruimte om hun werk te doen.
Daarnaast komt met enige regelmaat ook nog voor dat er een tumor in de borstkas van je kat zit die de longen beperkt in hun werking. Heb je een oude kat dan is het altijd nodig om met je benauwde kat naar je dierenarts toe te gaan om de oorzaak te achterhalen.
Je kat is kortademig en heeft een dikke buik
Wanneer je kat ook een dikke buik heeft kan dit een teken zijn dat er ook in de buikholte vocht opgehoopt is , wederom door dat hartprobleem. Maar een grote tumor kan er ook zitten en die kan op zijn beurt ook uitgezaaid zijn naar de longen zodat je kat niet meer goed kan ademhalen.
Is je kat relatief jong dan zou hij ook nog de aandoening FIP kunnen hebben. Hierbij gaat zijn buikvlies en soms zijn borstvlies vocht produceren waardoor hij ademnood en een dikke buik zal gaan krijgen. Bovenstaande problemen zijn allemaal redenen om zo snel mogelijk naar je dierenarts te gaan om de oorzaak te laten achterhalen en te behandelen indien dat mogelijk is.
Hoe herken je een longontsteking bij je kat?
Eigenlijk is dat vrij moeilijk. Maar een long ontsteking heeft als kenmerk dat je kat koorts heeft. Is je kat benauwd en heeft hij koorts dan speelt er in elk geval een infectie in zijn longen en heeft je kat een antibiotica-kuur nodig. In de meeste gevallen zal je dierenarts eerst een rontgenfoto van de borstholte van je kat willen maken om andere problemen uit te sluiten en een longontsteking vast te stellen.
Een kat met bronchitis.
Bij bronchitis is de wand van de bronchiën en bronchiolen verdikt waardoor de diameter kleiner werd. Dit ontstaat meestal als gevolg van een ontsteking of zelfs een infectie. Ook kunnen irriterende stoffen in de lucht ervoor zorgen dat een kat bronchitis krijgt. In de meeste gevallen is er vooral sprake van hoesten bij je kat en een iets versnelde ademhaling. Echt forse benauwdheid kan ook voorkomen, maar is wat minder vaak het geval. Je kat krijgt in de meeste gevallen een antibiotica-kuur en eventueel ontstekingsremmers en kan daarna weer gezond door het leven gaan. Heeft hij er vaak last van dan kun je hem extra L-lysine geven. Dit verhoogt zijn weerstand en zorgt voor minder klachten van de bronchitis.
Een kat met astma
In geval van astma kan een kat door een bepaalde prikkel zeer plotseling en acuut last krijgen van benauwdheid. Dit komt omdat er iets voor zorgt dat de spiertjes in de bronchiën en bronchiolen gaan samentrekken en op die manier de opening van de buisjes kleiner maakt. Dit kan zeer plots voor extreme benauwdheid zorgen. Meestal is je kat nog jong als hij het voor het eerst krijgt. Het is in feite een onderdeel van bronchitis, maar heeft doorgaans een allergische achtergrond en geen infectieuze.
Wat moet je doen als je kat benauwd is?
Bij ernstige benauwdheid ga je naar je dierenarts. Is de benauwdheid niet extreem dan ga je nadenken over de kans bij jouw kat waarop een bepaalde aandoening speelt. Is hij bijvoorbeeld oud dan is de kans klein dat het gaat om astma of bronchitis. Maar de kans op hartproblemen of een tumor is vrij groot. En de kans op een ernstige vorm van niesziekte bestaat ook als je kat al lang geen vaccinatie meer kreeg. In dat geval kun je beter ook langs je dierenarts gaan. Deze zal dan verder onderzoek doen om de oorzaak te achterhalen.
Heb je echter een jonge kat dan is de kans op hartfalen of een tumor niet groot. De kans op bronchitis of astma is dan vele malen groter. De kans op een longontsteking is natuurlijk ook mogelijk. Dus meet even of hij koorts heeft. Afhankelijk van hoe je kat er aan toe is kun je zelf proberen of weerstand versterkende middelen baat bieden. Zijn klachten mogen ondertussen uiteraard niet verslechteren en als het niet verbeterd na twee weken dan zul je alsnog met je benauwde kat naar je dierenarts toe moeten gaan.
Komt je kat buiten, dan is een aanrijding en dus een gescheurd middenrif ook een mogelijkheid. Kijk in dat geval even of hij gespleten nagelpunten heeft. Als je denkt dat dit een mogelijkheid is dan is het noodzakelijk dat je met je benauwde kat naar je dierenarts toe gaat. Hij zal bij een gescheurd middenrif behoorlijk snel achteruit kunnen gaan en kunnen sterven.
En is je kat niet gevaccineerd, dan is de kans aanwezig dat hij niesziekte gekregen heeft en daardoor benauwd is. Zie je dus een vieze uitvloei uit zijn neus, een reutelende ademhaling en eventueel ontstoken ogen? Op de pagina over niesziekte lees je hoe je dat kunt behandelen.
Heb je behoefte aan overleg?
Heb je een benauwde kat en maak je je er zorgen om? Je kunt het beste met hem naar je dierenarts toe gaan. Mocht je dat (nog) niet willen dan kun je gebruik maken van onderstaande whatsapp knop. Dierenarts Nanda zal je dan zo goed mogelijk proberen te helpen. Stuur gerust foto’s of filmpjes mee. Op de Home-pagina vind je hier meer informatie over en lees je wat de kosten voor het geven van het advies zijn. Wacht in elk geval niet te lang op haar antwoord als je kat er toch erg last van heeft. Soms duurt het een aantal uur voordat dierenarts Nanda beschikbaar is. Maar hoe dan ook, veel sterkte voor zowel jou als je kat!